ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΑ: ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΡΘΟ - ΛΟΓΙΣΜΟ
Η ίδρυση και η λειτουργία των Ασκληπιείων, όπου οι άνθρωποι έβρισκαν τη σωματική και την ψυχική τους ίαση, χάνεται στα βάθη της προϊστορίας μας. Σε αυτά τα οργανωμένα κέντρα, επετύγχαναν την αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής αγωγής, χάρη στην ορθή διάγνωση, στα χειρουργικά μέσα, στην δίαιτα, στα φάρμακα, στα βότανα, στις μαλάξεις, στην καθαριότητα, στην υγιεινή, στην άσκηση, στην μουσική και στην εγκοίμηση.
Ο Ιπποκράτης, ο δέκατος έβδομος απόγονος του Ασκληπιού, παίρνοντας το νήμα της συνέχειας από τον πρόγονό του, εξέλιξε τις ιατρικές μεθόδους στα ήδη υπάρχοντα Ασκληπιεία, αλλά και σε άλλα που ο ίδιος δημιούργησε. Βάσισε την ιατρική μεθοδολογία στην παρατήρηση, στο αναλυτικό ιστορικό κάθε ασθενούς, στην έρευνα και στην εφαρμογή νέων μεθόδων και θεραπειών, εισάγοντας για πρώτη φορά τους κώδικες της ιατρικής δεοντολογίας, οι οποίοι πρέπει να διέπουν την συμπεριφορά των ιατρών.
Με βάση τα ανωτέρω, οι άξιοι συνεχιστές του έργου του θέσπισαν αργότερα τον ιατρικό όρκο, ο οποίος ισχύει μέχρι σήμερα και στον οποίον ορκίζονται όλοι οι νέοι ιατροί σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο.
Τον 2ο αιώνα μ.Χ. ο Γαληνός, συνεχίζοντας το μεγάλο έργο του Ασκληπιού και του Ιπποκράτη, δεν δεχόταν ούτε αυτός την θεία προέλευση των νόσων ούτε και την ίασή τους μέσω σκοτεινών ή άλλων παρεμβάσεων. Και οι τρεις πρέσβευαν ότι οι άνθρωποι θεραπεύονται με την βοήθεια της φύσεως, από τους ανθρώπους, και την ιατρική επιστήμη. Ορμώμενος από τις ορθές ιατρικές δοξασίες του, κατασκεύαζε εργονομικά χειρουργικά εργαλεία για λεπτές χειρουργικές επεμβάσεις. Με τις ολοκληρωμένες έρευνές του στην ανατομία των νεύρων, των αρτηριών και των φλεβών, στους πυρετούς, στην νοσολογία, την επιδεσμολογία και στην σύνθεση των φαρμάκων, έθεσε την βάση της σύγχρονης ιατρικής.
Στην πόλη της Αρχαίας Τρίκκης, από την εποχή του Ομήρου λειτουργούσε το επιφανέστερο Ασκληπιείο, όπου οι ασθενείς ηρεμούσαν και εδέχοντο την ιατρική φροντίδα και με τις τεχνικές γνώσεις των ιατρών εύρισκαν ανακούφιση και θεραπεία.
Άλλα σπουδαία θεραπευτικά κέντρα ήσαν της Κω, της Επιδαύρου, του Κρότωνος, της Κυρήνης καθώς και άλλων περιοχών του Ελληνισμού.
Με την επικράτηση του Χριστιανισμού, η ιατρική όπως φυσικά και οι άλλες Ελληνικές επιστήμες, εξοβελίστηκαν στο πυρ το εξώτερον. Τα Ασκληπιεία γκρεμίστηκαν και στη θέση τους άρχισαν να κτίζονται με ίδια τα υλικά τους, χριστιανικές εκκλησίες.
Συνηθισμένοι οι ασθενείς, συνέχιζαν να πηγαίνουν στους χώρους όπου λειτουργούσαν άλλοτε τα Ασκληπιεία, αναζητώντας την ίαση. Αντί όμως για ιατρούς, τους περίμεναν πλέον στην πόρτα της εκκλησίας, οι εκπρόσωποι του θεού για να τους διαβάσουν διάφορους αφορισμούς έναντι αμοιβής φυσικά.
Έτσι, αντί της ορθοπεδικής ανάταξης των καταγμάτων, εδίδετο το αγιασμένο λάδι για επάλειψη, συνοδευόμενο με την ανάλογη ευλογία:
«Πατάξαι σέ Κύριος εν απορία καί πυρετώ καί ρίγη καί ερεθισμώ καί ανεμοφθορία καί τή ώχρα. πατάξαι σέ Κύριος παραπληξία καί αορασία καί εκστάσει διανοίας, πατάξαι σέ Κύριος έν έλκει πονηρώ επί τά γόνατα καί επί τάς κνήμας ώστε μή δύνασθαι ιαθήναι σέ από ίχνους τών ποδών σου, και κολληφθήσονται έν σοί καί πάσαν μαλακίαν καί πάσαν πληγήν τήν μή γεγραμμένη… επάξει Κύριος επί σέ».
Τότε άρχισε ο σκοτεινός μεσαίωνας για την Δύση και η Βυζαντινοκρατία στην Ανατολή, δηλαδή η με κάθε μέσον πάταξη της ελευθερίας της σκέψεως, του πολιτισμού, της επιστήμης και της προόδου.
Ο αγράμματος λαός όπως τον είχαν διά της βίας καταντήσει, μη έχοντας άλλη διέξοδο, συνέχιζε να επισκέπτεται τις εκκλησίες, που τις έχτιζαν μανιοδώς επάνω στις ίδιες θέσεις των αρχαίων ναών, για να μην αλλάξουν οι συνήθειες των πιστών και η ιερότητα του χώρου.
Αντί της φαρμακευτικής αγωγής στις λοιμώξεις, ο παπάς τους καθησύχαζε ότι ήταν επίσκεψη και θέλημα του Θεού η ασθένεια, διότι δεν τηρούσαν τις εντολές των επί της γης αντιπροσώπων του και συνέχιζε το τροπάριό του:
«Άγιοι τρείς παίδες οί τήν κάμινον σβέσαντες, άγιοι επτά παίδες οί έν Εφέσω, οί έκ τών νεκρών αναστήσαντες, βοηθήσατε, άγιοι εννέα μάρτυρες, άγιοι δέκα μάρτυρες, άγιοι τεσσαράκοντα μάρτυρες, άγιοι τριάκοντα και τρεις μάρτυρες από Ρώμη, άγιοι τριακόσιοι δέκα καί οκτώ θεοφόροι πατέρες, άγιε Ιωάννη Θεολόγε, άγιε Πέτρε από Ρώμη, άγιε Παύλε από Δαμασκόν, Άγιε Ευθύμιε από Μάδητον, άγιε Νικόλαε, άγιε Βασίλειε, άγιε Επιφάνειε άγιε Ιωάννη Χρυσόστομε, άγιε Θύρσε ... Πάσαι αί ουράνιαι δυνάμεις τών αγίων αγγέλων καί αρχαγγέλων, χερουβίμ καί τά εξαπτέρυγα σεραφείμ. Απελάσατε ταύτην τήν χαλεπήν ασθένειαν από τήν δούλην του θεού Μαρίαν, πυρετόν, εσωπύρετον, ρίγους κραταιού, ρίγους βραχέος, ρίγους λυμαντικού (τρεις ρίγοι!!!) εξορκίζω υμάς τάς οβ' (72 όλες μετρημένες μία μία) ασθενείας έχει ό άνθρωπος, αναχωρείν από τήν δούλην τού θεού Μαρίαν».
Οι ψυχικές ασθένειες δε, ήταν η ειδικότητά τους διότι οι ασθενείς καταλαμβάνονταν από τους δαίμονες - κακά πνεύματα και με τους κατάλληλους αναθεματισμούς, θα εξέρχονταν τα διαμόνια από τους πιστούς ασθενείς όταν τους διάβαζαν τα ιερά κείμενα:
«Μή από βασκοσύνης καί πάσης άλλης συμφοράς επερχομένης, μή δαιμονικόν, μή ονοσκελιακόν ή νεράιδων. Μή κεφαλόπονον ή οφθαλμόπονον ή στηθόπονον ή φρενόπονον ή χειρόπονο. Μή δυσουρίας ή τρισουρίας ή αρμόπονον ή τζίρματος ομαλικόν ή άυπνον ή πολύυπνον, εξορκίζω υμάς εί τί άν έστιν αδικών τόν δούλον τού θεού, αναχωρήσατε καί απέλθατε είς τά άγρια όρη».
Και φυσικά οι αρρώστιες δεν πήγαιναν στα άγρια βουνά, αλλά τις περισσότερες φορές οι ασθενείς όδευαν σε τόπους χλοερούς και εις τας αγκάλας του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ. Έτσι αποδεκατίζονταν γενιές και γενιές, πίνοντας τα χρώματα των εικόνων ως ρόφημα και προσκυνώντας οστά, κομμάτια ξύλου και θαυματουργές εικόνες, άγιες ζώνες και τίμιες κάρες.
Επί χίλια εξακόσια και πλέον χρόνια ο χριστιανικός δογματισμός σε όλη την επικράτειά του, οδήγησε στην πυρά και στο ικρίωμα εκατομμύρια αθώους Εθνικούς, Έλληνες και Ελληνολάτρες, καθώς και τα άτομα με ελεύθερο και ερευνητικό πνεύμα. Με τον φόβο και τον τρόμο της δευτέρας παρουσίας και κρίσεως, καθώς και της αιωνίου τιμωρίας, κατάφερε να ανακόψει την αρχαία Ελληνική έρευνα, την μελέτη, την επιστημονική παράδοση και ιδίως την ελεύθερη φιλοσοφική σκέψη και αναζήτηση, με αποτέλεσμα να οδηγήσει τους λαούς στην αμάθεια, στην άγνοια, στις δεισιδαιμονίες, στις προλήψεις, στις προκαταλήψεις, στον σκοταδισμό και στον ραγιαδισμό. Δεν αναφέρομαι για την εξολόθρευση δεκάδων φυλών, λαών και πολιτισμών από τους ιεραποστόλους του Πάπα και τους άρπαγες Ευρωπαίους βασιλείς, σε πολλά μέρη του πλανήτη μας.
Κορυφαίοι επιστήμονες διαφόρων κλάδων των επιστημών συμφωνούν ότι, εάν δεν είχε μεσολαβήσει ο Μεσαίωνας, ο κάτοικος της Γης θα είχε πάει στην Σελήνη τουλάχιστον πριν από χίλια χρόνια.
Οι δυνάμεις όμως και οι εκφάνσεις της Μήτρας των πάντων Φύσεως, της Συμπαντικής Σοφίας, μιλούν σε αυτούς που μπορούν απελευθερωμένοι να συντονιστούν μαζί τους και, να ακούσουν τους μελωδικούς ψιθυρισμούς της:
«Εμείς δεν φύγαμε ποτέ, είμαστε η δύναμη και η πνοή, σε κάθε έκφραση της ζωής, σε κάθε επιστημονική ανακάλυψη, σε κάθε μορφή τέχνης. Ο Ελληνικός πολιτισμός είναι αθάνατος, διότι διέπεται από τους φυσικούς νόμους και εδράζεται σε συμπαντικές αρχές, και στον μοναδικό λογικό και φιλοσοφικό ορθολογισμό».
Ολβιόμοιρο γένος των Ελλήνων, έτσι έρχεται αυθόρμητα και πάντα επίκαιρο το σκόπιμα αγνοημένο ποίημα του Καβάφη, με μία μικρή παράφραση:
«γιατί τα σπάγανε τ' αγάλματά των,
γιατί τους διώξανε απ' τους ναούς των,
διόλου δεν πέθαναν γι΄ αυτό οι θεοί.
Ώ γη του απανταχού Ελληνισμού,
εσένα αγαπούν ακόμη,
εσένα οι ψυχές των ενθυμούνται ακόμη»।
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΑΡΑΣ
Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011
"Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ :
ISBN: 978-960-93-3371-9
Από το δέος και τον φόβο που προκαλεί το θείο, η Ελληνική θρησκεία εμφανίζεται σαν μία ευρύτατη, συμβολική και σύνθετη δημιουργία η οποία επέτρεπε ελευθερία στην εκδήλωση της σκέψεως και στο συναίσθημα σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης και της συνεκτικής λατρείας.
Ο μύθος είχε σημαντικό ρόλο και συμμετοχή σε αυτό το σύνολο, όπως και οι τελετουργικές πρακτικές και οι μορφές με τις οποίες απεικόνιζαν το θείο.
Μύθος, τελετουργία και εικαστική αναπαράσταση, ήσαν οι τρεις τρόποι οι οποίοι με τον λόγο, την δράση και την εικόνα, δήλωναν και επέτρεπαν να εκδηλωθεί η θρησκευτική δοξασία και η εμπειρία των Ελλήνων.
Κάθε πάνθεον όπως και το Ελληνικό, προϋποθέτει ένα πλήθος θεοτήτων, εξ’ άλλου το δηλώνει και η ίδια η λέξη, κάθε θεότητα έχει τον δικό της ρόλο, το δικό της πεδίο, τους ιδιαίτερους τρόπους δράσης και την δική της μορφή εξουσίας. Οι θεότητες αυτές στις μεταξύ τους σχέσεις, συγκροτούν μία ιεραρχημένη κοινωνία, στην οποίαν οι ιδιότητες και τα προνόμια αποτελούν αντικείμενο μίας αρκετά αυστηρής κατανομής, που σκόπιμα περιορίζουν η μία την άλλη ενώ όταν απαιτείται, αλληλο - καλύπτονται.
Το θείο στον πολυθεϊσμό δεν συνεπάγεται την μοναδικότητα, αλλά ούτε και την παντοδυναμία, την παντογνωσία, την αιωνιότητα ή το απόλυτο. Το πλήθος αυτό των θεοτήτων, βρίσκεται εντός του κόσμου και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του. Οι θεοί δεν δημιούργησαν τον κόσμο με μία πράξη, η οποία στην περίπτωση του ενός και μοναδικού Θεού, δηλώνει την απόλυτη υπερβατικότητά του ως προς ένα έργο, του οποίου η ύπαρξη εκπορεύεται ολοκληρωτικά από αυτόν. Οι θεότητες γεννιούνται από τον κόσμο διότι σοφά αποτελούν μέρος αυτού του κόσμου.
Το γένος εκείνων των θεοτήτων στις οποίες οι Έλληνες αφιέρωναν μία λατρεία, την λατρεία των Ολυμπίων θεών, εμφανίζεται ταυτόχρονα με την δημιουργία του σύμπαντος. Αυτό, καθώς εξελίσσεται διαφοροποιείται, ταξινομείται και παίρνει την ολοκληρωμένη μορφή του οργανωμένου κόσμου που γνωρίζουμε. Επομένως ενυπάρχει μέρος του θείου στον κόσμο, όπως υπάρχει μέρος της κοσμικής ουσίας στις θεότητες. Με αυτό το σκεπτικό η λατρεία δεν θα μπορούσε να αναφέρεται σε ένα Ον ριζικά υπερκόσμιο, του οποίου ο τρόπος ύπαρξης δεν θα είχε τίποτα το κοινό με οτιδήποτε ανήκει στη φυσική τάξη, στο φυσικό σύμπαν, στην ανθρώπινη ζωή και στην κοινωνική συνύπαρξη.
Αντίθετα, η πολυθεϊστική λατρεία μπορεί να απευθύνεται σε κάποια άστρα, όπως η Σελήνη, η αυγή, το φως του Ηλίου, η νύχτα, σε μία πηγή, σε ένα ποτάμι, σε ένα δένδρο, στην κορφή ενός βουνού, όπως και σε ένα συναίσθημα, ένα πάθος (Αιδώς, Έρως), σε μία ηθική ή νομική έννοια (Δίκη, Νέμεση, Ευνομία και άλλες). Δεν προέκυπταν κάθε φορά νέες θεότητες, αλλά όλες στον χώρο που τους ανήκε, δήλωναν το θείον με τον ίδιο τρόπο που παριστάνει τη θεότητα το λατρευτικό είδωλο, έτσι ένωναν καλλίτερα το υπερβατικό με το υποκείμενο. Με την παρουσία του σε έναν κόσμο πλήρη θεοτήτων και ηρώων, ο Έλληνας δεν αντιμετώπιζε το φυσικό και το υπερφυσικό σαν δύο αντίθετους χώρους, αλλά τους δεχόταν σαν άρρηκτα συνδεδεμένους μεταξύ τους.
Κάποια ανεξήγητα φαινόμενα του κόσμου και της φύσεως, τα βίωνε με το ίδιο αίσθημα ιερότητας που δοκίμαζε κατά την προσέγγιση των θεοτήτων του, κατά τις τελετές που τον έφερναν σε επαφή μαζί τους, αλλά και με το κοινωνικό σύνολο. Έτσι σφυρηλατήθηκαν οι κοινοί δεσμοί, το ομόθρησκον, το όμαιμον, το ομόγλωσσον, το ομότροπον και το ομόδοξον των Ελλήνων (Ηρόδοτος, Ισοκράτης, Θουκυδίδης).
Δεν επρόκειτο για μία στείρα και αφελή φυσιολατρική θρησκεία, καθώς οι θεότητες των Ελλήνων δεν αποτελούσαν στεγνά τις προσωποποιήσεις των φυσικών δυνάμεων, αλλά τις εκφάνσεις και τις διαβαθμίσεις των δυνάμεων και των φαινομένων τους, δηλαδή κάτι τελείως προηγμένο και διαφορετικό για εκείνη την εποχή. Ο κεραυνός, η καταιγίδα, οι υψηλές κορυφές δεν ήταν ο Δίας, αλλά αι βουλαί και αι επιθυμίαι του Διός - οι φυσικές δυνάμεις που ήσαν πέραν από αυτά. Όλα συνυπήρχαν στους κόλπους μίας Δυνάμεως, η οποία ταυτιζόταν όχι μόνον με τις φυσικές, αλλά και με τις ψυχολογικές, τις ηθικές και τις θεσμικές πραγματικότητες, ήτοι την εναρμόνισή τους με τον παγκόσμιο ρυθμό.
Αυτό που ώριζε μία Δύναμη σε θεότητα, ήταν το γεγονός ότι συγκέντρωνε υπό την Αρχή της μία πληθώρα «εκδηλώσεων» εντελώς διακριτών για εμάς, τις οποίες όμως ο Έλληνας είχε οικειοποιηθεί διότι έβλεπε σε αυτές την έκφραση μίας και μόνης εξουσίας που ασκείται στα πλέον διαφορετικά πεδία. Εάν ο κεραυνός ή οι υψηλές κορυφές είναι του Διός, αυτό συμβαίνει διότι ο Θεός εκδηλώνεται στο σύνολο του σύμπαντος κόσμου, με όλα εκείνα τα στοιχεία που φέρουν την σφραγίδα μίας εμφανούς ανωτερότητας, μίας υπεροχής.
Ο Δίας δεν ήταν απλώς μία φυσική δύναμη, ήταν ο Άρχων κυρίαρχος, ο κάτοχος της εξουσίας με όλες τις μορφές, με τις οποίες αυτή μπορούσε να αποκαλυφθεί. Έτσι, ο πολυθεϊσμός των Ελλήνων δεν στηριζόταν σε κάποια «θεϊκή αποκάλυψη».
Η προσκόλληση στη θρησκευτική παράδοση στηρίζεται στη επανάληψη και τον φόβο, ήτοι στα προγονικά ανθρώπινα έθιμα και στους φυσικούς νόμους. Όπως η γλώσσα, ο τρόπος ζωής, τα έθιμα του φαγητού και της ένδυσης, η στάση και η συμπεριφορά των ανθρώπων στις ιδιωτικές και στις δημόσιες συναναστροφές τους, έτσι και η λατρεία δεν έχει ανάγκη από κάποια άλλη αιτιολόγηση, εκτός από την ύπαρξή της. Από την στιγμή που οι άνθρωποι την ασκούν, είναι ήδη αιτιολογημένη. Εκφράζει τον τρόπο με τον οποίον οι Έλληνες, κατάφεραν από την αρχή των κοινωνιών τους να οργανώσουν τη σχέση τους προς το θείο.
Η αρχαία Ελληνική θρησκεία δεν συνιστούσε ένα τμήμα ξεχωριστό, κλεισμένο στα όριά του, ούτε και επιβαλλόταν επάνω στην οικογενειακή, επαγγελματική και πολιτική ζωή ή στον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων.
Όταν αναφερόμαστε στην αρχαϊκή και στην κλασσική Ελλάδα για «θρησκεία της πόλεως» είναι διότι σε αυτήν, η θρησκευτικότητα περιελάμβανε στο οικογενειακό και στο κοινωνικό επίπεδο, όλο το εύρος των εκφάνσεών της. Αυτή η θρησκευτική και κοινωνική διάταξη, είχε σαν αποκλειστικό σκοπό τη συνοχή όλων των πολιτών μέσα στην πόλη - κράτος στην οποίαν ζούσαν, δημιουργούσαν και ώφειλαν όλοι από κοινού, να την υπερασπίζονται με την ίδια τη ζωή τους.
Από τα παραπάνω προκύπτουν δύο θέσεις σε αυτόν τον τύπο θρησκείας. Το άτομο δεν κατέχει κεντρική θέση, δεν μετέχει στη λατρεία ως ένα ιδιαίτερο και υπεύθυνο πρόσωπο για τη σωτηρία της ψυχής του, αναλαμβάνει όμως το ρόλο που του αναθέτει η κοινωνική του υπόσταση, άρχων, πολίτης, οπλίτης, μέλος της φρατρίας, γυναίκα ηλικιωμένη ή νεαρό άτομο στα διάφορα στάδια της ένταξής του στην ωριμότητα. Ήταν μία θρησκεία που είχε καθιερώσει μια συλλογική τάξη η οποία ενσωμάτωνε σε αυτήν, τα διάφορα κοινωνικά στοιχεία της, στη θέση που τους άρμοζε. Μία θρησκεία όμως, που αφήνει εκτός του πεδίου της, την μέριμνα για τον καθένα ξεχωριστά ως πρόσωπο, την πιθανή του αθανασία και τη μοίρα του πέραν του θανάτου. Για αυτόν τον λόγο δεν υπήρχε στην Αρχαία Ελλάδα ένα επαγγελματικά οργανωμένο ιερατείο, τα δε θρησκευτικά καθήκοντα τελούσαν οι εκάστοτε εκλεγμένοι ή διορισμένοι άρχοντες της πόλεως - κράτους.
O πιστός επομένως, δεν είχε μία σχέση κατωτερότητας με την όποια θεότητα. Δεν δεχόταν μία θεότητα απόκοσμη και μακριά από την επίγεια ζωή, αλλά την ήθελε σε έναν χώρο πρόσφορο για επαφή και επικοινωνία, η δε λατρεία, τους απέδιδε τιμές επειδή ακριβώς κατείχαν μία θέση υπεροχής έναντι του κοινού ανθρώπου. Αν και ανήκαν στον ίδιο κόσμο με τους θνητούς, αν και είχαν κατά κάποιον τρόπο κοινή καταγωγή, αποτελούσαν ένα γένος το οποίον ήταν απαλλαγμένο από όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά που συνοδεύουν τα θνητά όντα, όπως αδυναμία, μόχθους, πάθη, ασθένειες και τον θάνατο. Οι θεότητες των Ελλήνων δεν ενσάρκωναν ούτε το απόλυτο ούτε και το αιώνιο, αλλά το σύνολο των αξιών που αποτελούν τα αγαθά της ύπαρξης στην γήινη ζωή, όπως είναι η Σοφία, η Δύναμη, η Αρετή, το Κάλλος και άλλες, που την καθιστούν μεστή από σύνεση, δόξα και λαμπρότητα.
Το να ισχυρίζεται κανείς, ότι η σφαίρα του πολιτικού στοιχείου είναι διαποτισμένη από το ανάλογο θρησκευτικό, ισοδυναμεί με το να αναγνωρίζει ταυτόχρονα, ότι και η σφαίρα του θρησκευτικού είναι συνδεδεμένη με το πολιτικό στοιχείο. Κάθε αξίωμα έχει έναν ιερό χαρακτήρα, όμως κάθε ιερατικό αξίωμα, προέρχεται και από την κοσμική εξουσία. Οι θεότητες, αν και ήταν θεοί της πόλεως - κράτους, εντούτοις η συνέλευση του λαού είχε τον πρώτο λόγο στην διοίκηση και την τέλεση των ιερών, των υποθέσεων δηλαδή που αφορούσαν τα θεία, όπως και την διοίκηση των πολιτών. Η εκάστοτε εκλεγμένη ή και διορισμένη πολιτική ηγεσία, καθόριζε το θρησκευτικό ημερολόγιο, τις τελετές, εξέδιδε νόμους οι οποίοι ρύθμιζαν τα ιερά, αποφάσιζε για την διοργάνωση των εορτών, την διοίκηση των ναών, την προσφορά των θυσιών, την ένταξη νέων θεοτήτων, καθώς και τις τιμές που έπρεπε να αποδίδονται δημόσια και ιδιωτικά.
Ακόμα και κατά τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ., όταν η επίσημη λατρεία κυριαρχούσε στο σύνολο της θρησκευτικής ζωής των πόλεων, δεν απουσίαζαν από τις παρυφές της τάσεις, κατά το μάλλον ή ήττον περιθωριακές με διαφορετικό προσανατολισμό διότι δεν υπήρχε δογματικό ιερατείο, αλλά έμπρακτη ανεξιθρησκεία. Η ίδια η κοινή θρησκεία της πόλεως, που υπαγόρευε τις θρησκευτικές συμπεριφορές, δεν διασφάλιζε πλήρως την κυριαρχία της, αλλά δεχόταν και παραχωρούσε μέσα στους κόλπους της, έναν χώρο για τις μυστηριακές λατρείες και τα μυητικά κέντρα, τα οποία υπερτερούσαν σε προβολή, δύναμη και σεβασμό. Έτσι, φαινομενικά τα κάλυπτε και ενσωμάτωνε κάποια απλά μέρη από αυτά, για να ενδυθεί και αυτή κάποια αίγλη και εμπειρία όπως ήταν η Διονυσιακή λατρεία, η Ελευσινιακή μυσταγωγία, η Δελφική παρακαταθήκη, ο μυστικισμός των Ασκληπιείων και άλλες τελετές και εκδηλώσεις των οποίων το πνεύμα, οι αρχές και ο σκοπός τους ήταν διάφορος από τον δικό της.
Κλασσικό και όχι μοναδικό παράδειγμα και αναφορά για την ελευθερία και ανεξιθρησκεία των Ελλήνων, ήταν η ύπαρξη ναών και ιερών και άλλων δογμάτων και θρησκειών στον Ελληνικό χώρο. Αυτό το αναφέρουν και οι φανατικοί πολέμιοι του Ελληνισμού Χριστιανοί, με την επίσκεψη του Παύλου και την ομιλία του στον Άρειο Πάγο των Αθηνών.
ISBN: 978-960-93-3371-9
Από το δέος και τον φόβο που προκαλεί το θείο, η Ελληνική θρησκεία εμφανίζεται σαν μία ευρύτατη, συμβολική και σύνθετη δημιουργία η οποία επέτρεπε ελευθερία στην εκδήλωση της σκέψεως και στο συναίσθημα σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης και της συνεκτικής λατρείας.
Ο μύθος είχε σημαντικό ρόλο και συμμετοχή σε αυτό το σύνολο, όπως και οι τελετουργικές πρακτικές και οι μορφές με τις οποίες απεικόνιζαν το θείο.
Μύθος, τελετουργία και εικαστική αναπαράσταση, ήσαν οι τρεις τρόποι οι οποίοι με τον λόγο, την δράση και την εικόνα, δήλωναν και επέτρεπαν να εκδηλωθεί η θρησκευτική δοξασία και η εμπειρία των Ελλήνων.
Κάθε πάνθεον όπως και το Ελληνικό, προϋποθέτει ένα πλήθος θεοτήτων, εξ’ άλλου το δηλώνει και η ίδια η λέξη, κάθε θεότητα έχει τον δικό της ρόλο, το δικό της πεδίο, τους ιδιαίτερους τρόπους δράσης και την δική της μορφή εξουσίας. Οι θεότητες αυτές στις μεταξύ τους σχέσεις, συγκροτούν μία ιεραρχημένη κοινωνία, στην οποίαν οι ιδιότητες και τα προνόμια αποτελούν αντικείμενο μίας αρκετά αυστηρής κατανομής, που σκόπιμα περιορίζουν η μία την άλλη ενώ όταν απαιτείται, αλληλο - καλύπτονται.
Το θείο στον πολυθεϊσμό δεν συνεπάγεται την μοναδικότητα, αλλά ούτε και την παντοδυναμία, την παντογνωσία, την αιωνιότητα ή το απόλυτο. Το πλήθος αυτό των θεοτήτων, βρίσκεται εντός του κόσμου και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του. Οι θεοί δεν δημιούργησαν τον κόσμο με μία πράξη, η οποία στην περίπτωση του ενός και μοναδικού Θεού, δηλώνει την απόλυτη υπερβατικότητά του ως προς ένα έργο, του οποίου η ύπαρξη εκπορεύεται ολοκληρωτικά από αυτόν. Οι θεότητες γεννιούνται από τον κόσμο διότι σοφά αποτελούν μέρος αυτού του κόσμου.
Το γένος εκείνων των θεοτήτων στις οποίες οι Έλληνες αφιέρωναν μία λατρεία, την λατρεία των Ολυμπίων θεών, εμφανίζεται ταυτόχρονα με την δημιουργία του σύμπαντος. Αυτό, καθώς εξελίσσεται διαφοροποιείται, ταξινομείται και παίρνει την ολοκληρωμένη μορφή του οργανωμένου κόσμου που γνωρίζουμε. Επομένως ενυπάρχει μέρος του θείου στον κόσμο, όπως υπάρχει μέρος της κοσμικής ουσίας στις θεότητες. Με αυτό το σκεπτικό η λατρεία δεν θα μπορούσε να αναφέρεται σε ένα Ον ριζικά υπερκόσμιο, του οποίου ο τρόπος ύπαρξης δεν θα είχε τίποτα το κοινό με οτιδήποτε ανήκει στη φυσική τάξη, στο φυσικό σύμπαν, στην ανθρώπινη ζωή και στην κοινωνική συνύπαρξη.
Αντίθετα, η πολυθεϊστική λατρεία μπορεί να απευθύνεται σε κάποια άστρα, όπως η Σελήνη, η αυγή, το φως του Ηλίου, η νύχτα, σε μία πηγή, σε ένα ποτάμι, σε ένα δένδρο, στην κορφή ενός βουνού, όπως και σε ένα συναίσθημα, ένα πάθος (Αιδώς, Έρως), σε μία ηθική ή νομική έννοια (Δίκη, Νέμεση, Ευνομία και άλλες). Δεν προέκυπταν κάθε φορά νέες θεότητες, αλλά όλες στον χώρο που τους ανήκε, δήλωναν το θείον με τον ίδιο τρόπο που παριστάνει τη θεότητα το λατρευτικό είδωλο, έτσι ένωναν καλλίτερα το υπερβατικό με το υποκείμενο. Με την παρουσία του σε έναν κόσμο πλήρη θεοτήτων και ηρώων, ο Έλληνας δεν αντιμετώπιζε το φυσικό και το υπερφυσικό σαν δύο αντίθετους χώρους, αλλά τους δεχόταν σαν άρρηκτα συνδεδεμένους μεταξύ τους.
Κάποια ανεξήγητα φαινόμενα του κόσμου και της φύσεως, τα βίωνε με το ίδιο αίσθημα ιερότητας που δοκίμαζε κατά την προσέγγιση των θεοτήτων του, κατά τις τελετές που τον έφερναν σε επαφή μαζί τους, αλλά και με το κοινωνικό σύνολο. Έτσι σφυρηλατήθηκαν οι κοινοί δεσμοί, το ομόθρησκον, το όμαιμον, το ομόγλωσσον, το ομότροπον και το ομόδοξον των Ελλήνων (Ηρόδοτος, Ισοκράτης, Θουκυδίδης).
Δεν επρόκειτο για μία στείρα και αφελή φυσιολατρική θρησκεία, καθώς οι θεότητες των Ελλήνων δεν αποτελούσαν στεγνά τις προσωποποιήσεις των φυσικών δυνάμεων, αλλά τις εκφάνσεις και τις διαβαθμίσεις των δυνάμεων και των φαινομένων τους, δηλαδή κάτι τελείως προηγμένο και διαφορετικό για εκείνη την εποχή. Ο κεραυνός, η καταιγίδα, οι υψηλές κορυφές δεν ήταν ο Δίας, αλλά αι βουλαί και αι επιθυμίαι του Διός - οι φυσικές δυνάμεις που ήσαν πέραν από αυτά. Όλα συνυπήρχαν στους κόλπους μίας Δυνάμεως, η οποία ταυτιζόταν όχι μόνον με τις φυσικές, αλλά και με τις ψυχολογικές, τις ηθικές και τις θεσμικές πραγματικότητες, ήτοι την εναρμόνισή τους με τον παγκόσμιο ρυθμό.
Αυτό που ώριζε μία Δύναμη σε θεότητα, ήταν το γεγονός ότι συγκέντρωνε υπό την Αρχή της μία πληθώρα «εκδηλώσεων» εντελώς διακριτών για εμάς, τις οποίες όμως ο Έλληνας είχε οικειοποιηθεί διότι έβλεπε σε αυτές την έκφραση μίας και μόνης εξουσίας που ασκείται στα πλέον διαφορετικά πεδία. Εάν ο κεραυνός ή οι υψηλές κορυφές είναι του Διός, αυτό συμβαίνει διότι ο Θεός εκδηλώνεται στο σύνολο του σύμπαντος κόσμου, με όλα εκείνα τα στοιχεία που φέρουν την σφραγίδα μίας εμφανούς ανωτερότητας, μίας υπεροχής.
Ο Δίας δεν ήταν απλώς μία φυσική δύναμη, ήταν ο Άρχων κυρίαρχος, ο κάτοχος της εξουσίας με όλες τις μορφές, με τις οποίες αυτή μπορούσε να αποκαλυφθεί. Έτσι, ο πολυθεϊσμός των Ελλήνων δεν στηριζόταν σε κάποια «θεϊκή αποκάλυψη».
Η προσκόλληση στη θρησκευτική παράδοση στηρίζεται στη επανάληψη και τον φόβο, ήτοι στα προγονικά ανθρώπινα έθιμα και στους φυσικούς νόμους. Όπως η γλώσσα, ο τρόπος ζωής, τα έθιμα του φαγητού και της ένδυσης, η στάση και η συμπεριφορά των ανθρώπων στις ιδιωτικές και στις δημόσιες συναναστροφές τους, έτσι και η λατρεία δεν έχει ανάγκη από κάποια άλλη αιτιολόγηση, εκτός από την ύπαρξή της. Από την στιγμή που οι άνθρωποι την ασκούν, είναι ήδη αιτιολογημένη. Εκφράζει τον τρόπο με τον οποίον οι Έλληνες, κατάφεραν από την αρχή των κοινωνιών τους να οργανώσουν τη σχέση τους προς το θείο.
Η αρχαία Ελληνική θρησκεία δεν συνιστούσε ένα τμήμα ξεχωριστό, κλεισμένο στα όριά του, ούτε και επιβαλλόταν επάνω στην οικογενειακή, επαγγελματική και πολιτική ζωή ή στον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων.
Όταν αναφερόμαστε στην αρχαϊκή και στην κλασσική Ελλάδα για «θρησκεία της πόλεως» είναι διότι σε αυτήν, η θρησκευτικότητα περιελάμβανε στο οικογενειακό και στο κοινωνικό επίπεδο, όλο το εύρος των εκφάνσεών της. Αυτή η θρησκευτική και κοινωνική διάταξη, είχε σαν αποκλειστικό σκοπό τη συνοχή όλων των πολιτών μέσα στην πόλη - κράτος στην οποίαν ζούσαν, δημιουργούσαν και ώφειλαν όλοι από κοινού, να την υπερασπίζονται με την ίδια τη ζωή τους.
Από τα παραπάνω προκύπτουν δύο θέσεις σε αυτόν τον τύπο θρησκείας. Το άτομο δεν κατέχει κεντρική θέση, δεν μετέχει στη λατρεία ως ένα ιδιαίτερο και υπεύθυνο πρόσωπο για τη σωτηρία της ψυχής του, αναλαμβάνει όμως το ρόλο που του αναθέτει η κοινωνική του υπόσταση, άρχων, πολίτης, οπλίτης, μέλος της φρατρίας, γυναίκα ηλικιωμένη ή νεαρό άτομο στα διάφορα στάδια της ένταξής του στην ωριμότητα. Ήταν μία θρησκεία που είχε καθιερώσει μια συλλογική τάξη η οποία ενσωμάτωνε σε αυτήν, τα διάφορα κοινωνικά στοιχεία της, στη θέση που τους άρμοζε. Μία θρησκεία όμως, που αφήνει εκτός του πεδίου της, την μέριμνα για τον καθένα ξεχωριστά ως πρόσωπο, την πιθανή του αθανασία και τη μοίρα του πέραν του θανάτου. Για αυτόν τον λόγο δεν υπήρχε στην Αρχαία Ελλάδα ένα επαγγελματικά οργανωμένο ιερατείο, τα δε θρησκευτικά καθήκοντα τελούσαν οι εκάστοτε εκλεγμένοι ή διορισμένοι άρχοντες της πόλεως - κράτους.
O πιστός επομένως, δεν είχε μία σχέση κατωτερότητας με την όποια θεότητα. Δεν δεχόταν μία θεότητα απόκοσμη και μακριά από την επίγεια ζωή, αλλά την ήθελε σε έναν χώρο πρόσφορο για επαφή και επικοινωνία, η δε λατρεία, τους απέδιδε τιμές επειδή ακριβώς κατείχαν μία θέση υπεροχής έναντι του κοινού ανθρώπου. Αν και ανήκαν στον ίδιο κόσμο με τους θνητούς, αν και είχαν κατά κάποιον τρόπο κοινή καταγωγή, αποτελούσαν ένα γένος το οποίον ήταν απαλλαγμένο από όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά που συνοδεύουν τα θνητά όντα, όπως αδυναμία, μόχθους, πάθη, ασθένειες και τον θάνατο. Οι θεότητες των Ελλήνων δεν ενσάρκωναν ούτε το απόλυτο ούτε και το αιώνιο, αλλά το σύνολο των αξιών που αποτελούν τα αγαθά της ύπαρξης στην γήινη ζωή, όπως είναι η Σοφία, η Δύναμη, η Αρετή, το Κάλλος και άλλες, που την καθιστούν μεστή από σύνεση, δόξα και λαμπρότητα.
Το να ισχυρίζεται κανείς, ότι η σφαίρα του πολιτικού στοιχείου είναι διαποτισμένη από το ανάλογο θρησκευτικό, ισοδυναμεί με το να αναγνωρίζει ταυτόχρονα, ότι και η σφαίρα του θρησκευτικού είναι συνδεδεμένη με το πολιτικό στοιχείο. Κάθε αξίωμα έχει έναν ιερό χαρακτήρα, όμως κάθε ιερατικό αξίωμα, προέρχεται και από την κοσμική εξουσία. Οι θεότητες, αν και ήταν θεοί της πόλεως - κράτους, εντούτοις η συνέλευση του λαού είχε τον πρώτο λόγο στην διοίκηση και την τέλεση των ιερών, των υποθέσεων δηλαδή που αφορούσαν τα θεία, όπως και την διοίκηση των πολιτών. Η εκάστοτε εκλεγμένη ή και διορισμένη πολιτική ηγεσία, καθόριζε το θρησκευτικό ημερολόγιο, τις τελετές, εξέδιδε νόμους οι οποίοι ρύθμιζαν τα ιερά, αποφάσιζε για την διοργάνωση των εορτών, την διοίκηση των ναών, την προσφορά των θυσιών, την ένταξη νέων θεοτήτων, καθώς και τις τιμές που έπρεπε να αποδίδονται δημόσια και ιδιωτικά.
Ακόμα και κατά τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ., όταν η επίσημη λατρεία κυριαρχούσε στο σύνολο της θρησκευτικής ζωής των πόλεων, δεν απουσίαζαν από τις παρυφές της τάσεις, κατά το μάλλον ή ήττον περιθωριακές με διαφορετικό προσανατολισμό διότι δεν υπήρχε δογματικό ιερατείο, αλλά έμπρακτη ανεξιθρησκεία. Η ίδια η κοινή θρησκεία της πόλεως, που υπαγόρευε τις θρησκευτικές συμπεριφορές, δεν διασφάλιζε πλήρως την κυριαρχία της, αλλά δεχόταν και παραχωρούσε μέσα στους κόλπους της, έναν χώρο για τις μυστηριακές λατρείες και τα μυητικά κέντρα, τα οποία υπερτερούσαν σε προβολή, δύναμη και σεβασμό. Έτσι, φαινομενικά τα κάλυπτε και ενσωμάτωνε κάποια απλά μέρη από αυτά, για να ενδυθεί και αυτή κάποια αίγλη και εμπειρία όπως ήταν η Διονυσιακή λατρεία, η Ελευσινιακή μυσταγωγία, η Δελφική παρακαταθήκη, ο μυστικισμός των Ασκληπιείων και άλλες τελετές και εκδηλώσεις των οποίων το πνεύμα, οι αρχές και ο σκοπός τους ήταν διάφορος από τον δικό της.
Κλασσικό και όχι μοναδικό παράδειγμα και αναφορά για την ελευθερία και ανεξιθρησκεία των Ελλήνων, ήταν η ύπαρξη ναών και ιερών και άλλων δογμάτων και θρησκειών στον Ελληνικό χώρο. Αυτό το αναφέρουν και οι φανατικοί πολέμιοι του Ελληνισμού Χριστιανοί, με την επίσκεψη του Παύλου και την ομιλία του στον Άρειο Πάγο των Αθηνών.
Δευτέρα 9 Μαΐου 2011
ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ : ΨΥΧΗ - ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ
ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ: O ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ
ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΟΒΑΡΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΤΗΣ
ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΕΩΣ
(ΚΩΣ 460 – 377 ΛΑΡΙΣΑ)
Ο διαπρεπέστερος και σπουδαιότερος Ιατρός όλων των αιώνων και θεμελιωτής της
επιστημονικής ιατρικής, που αναγνωρίζεται από όλες τις ιατρικές κοινότητες του κόσμου,
είναι δίχως καμία αμφισβήτηση ο Ιπποκράτης, δικαίως λοιπόν αποκαλείται και «Πατήρ της
Ιατρικής».
Πριν ξεκινήσω την ανάπτυξη του θέματος μου, κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ολίγα τινά για
την ζωή και μοναδικό έργο του, που καταυγάζει, λαμπρύνει και καθοδηγεί την Ιατρική
επιστήμη και όλους τους θεράποντας του Ασκληπιού μέχρι των ημερών μας.
Αν και είναι ένας από τους εξοχότερους άνδρας της ιστορίας, οι εξακριβωμένες
πληροφορίες για την ζωήν του είναι λίγες. Από την μητέρα του είχε καταγωγή από τον
Ηρακλή και από τον πατέρα του από τον Ασκληπιό. Μυήθηκε στην ιατρική
επιστήμη από τον ίδιο τον πατέρα του και συνέχισε τις σπουδές του στο Ασκληπιείο της
ιδιαιτέρας του πατρίδας, που ήταν από τα πλέον φημισμένα του αρχαίου κόσμου.
Είχε επισκεφθεί την Ηπειρωτική Ελλάδα, τα Άβδηρα, την Κύζικο και πολλές άλλες πόλεις,
όπου είχε την ευκαιρία να γνωρισθεί με επιφανείς άνδρες της εποχής του, όπως τον
Φιλόσοφο Δημόκριτο, τον Σοφιστή Γοργία και άλλους.
Υπήρξε συγχρόνως και ένας φλογερός πατριώτης Έλληνας, αφού απέρριψε την πρόταση
του βασιλέως της Περσίας Αρταξέρξη, που του προσέφερε μυθώδη αμοιβή, για να μεταβεί
στην Περσία και να θεραπεύσει το στράτευμα του που αποδεκατιζόταν από μία σοβαρή
επιδημία.
Σε αυτόν ανήκει η τιμή, ότι πρώτος απέρριψε και ανέτρεψε την άγνοια, την αμάθεια, τις
προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες της εποχής του, που αφορούσαν τις αιτίες των
ασθενειών και βάσισε την άσκηση της ιατρικής του στην λογική παρατήρηση και την
έρευνα. Έτσι κατέστησε την ιατρική από αμφίβολη εμπειρική τέχνη σε αληθή ανθρωπιστική
επιστήμη.
7
Μελετούσε επισταμένα την εμφάνιση των ασθενών και των ασθενειών τους και τηρούσε με
ευλάβεια και σχολαστικότητα τα ατομικά τους μητρώα από την εκδήλωση της κάθε
ασθένειας μέχρι της πλήρους θεραπείας των.
Πρώτος αυτός τόνισε την μεγάλη σημασία της Δίαιτας, του καθαρού αέρα, της γυμναστικής,
των ιαματικών λουτρών και την καταλυτική επίδραση του κλίματος και του περιβάλλοντος
για την υγεία του σώματος και της ψυχής, που αποτελούν πρόδρομο ακόμη και σήμερα για
τις ιατρικές αντιλήψεις.
Συνοπτικά, η ιατρική θεωρία του Ιπποκράτους στηρίζεται στην μεταβολή των χυμών του
σώματος, τους οποίους όρισε σε τέσσερις : Αίμα, Βλέννα, κίτρινη και μέλανα Χολή. Η
κανονική μίξη αυτών των χυμών (ευκρασία) προκαλεί την υγεία, ενώ η ελαττωματική μίξη
τους (δυσκρασία) τις διάφορες ασθένειες, που ο Ιπποκράτης τις απέδιδε στην κακή σίτιση,
στις επαγγελματικές αλλοιώσεις, τον τρόπο ζωής, το κλίμα,
την κληρονομική διάθεση κ.τ.λ. Τόνιζε ότι στον οργανισμό του ανθρώπου υπάρχει έμφυτος
δύναμις η Φύσις, η οποία ρυθμίζει την κανονική λειτουργία των οργάνων του σώματος, η
οποία αντιδρά σε περιπτώσεις διαταραχών για την επαναφορά της αρχικής τάξεως
(νούσων φύσιες ιατροί) και έργο του ιατρού είναι να βοηθήσει την φύση για την θεραπεία
του ασθενούς, φροντίζοντας η θεραπεία να μην προκαλέσει, σε καμιά περίπτωση, βλάβη
στον ασθενή (ωφελέειν εί μή βλάπτειν), συνιστούσε δε πάντοτε την απλή
ολιγοφαρμακεία.
Η σχολή του Ιπποκράτους απέρριπτε τις θρησκευτικές αιτίες των ασθενειών
εγκαινιάζοντας την ορθολογιστική μελέτη του σώματος και της ψυχής.
Τα έργα υπολογίζονται από 60 έως 100 και αποτελούν την καλουμένη Ιπποκράτειο
Συλλογή ( Corpus Hippοcraticus), είναι μία σειρά από Ελληνικά Ιατρικά κείμενα, που τα
συγκέντρωσε τον 3ον π.χ. αιώνα ο Μνήμων ο Αλεξανδρεύς. Σε αυτήν έχουν προστεθεί και
άλλα κείμενα που χρονολογούνται από το 500 π.χ. μέχρι περίπου το 250 μ.Χ. Η αξία τους
φυσικά είναι διάφορος, αλλά όλα διαπνέονται από σύγχρονο ορθολογιστικό πνεύμα και
εκφράζουν την πεποίθηση του συγγραφέα ο,τι στην φύση επικρατεί τάξις, την οποία μπορεί
να ανακαλύψει ο σοβαρός μελετητής ιατρός με υπομονετική έρευνα και παρατήρηση.
Ο περίφημος όρκος του Ιπποκράτους, ο οποίος χρησιμοποιείται από όλες περίπου τις
ιατρικές σχολές του κόσμου, κατά την ορκωμοσία των πτυχιούχων της ιατρικής, είναι
βέβαιο ότι δεν είναι έργο του Ιπποκράτη, αλλά εκφράζει το όλο του πνεύμα και την ηθική
του, γράφτηκε από τους άξιους διαδόχους του περί το 200 μ.Χ.
Το τεραστίας αξίας και μεγέθους έργο του είχε επηρεασθεί από τους Ίωνας
προσωκρατικούς φιλοσόφους, κυρίως από τον «σκοτεινό-λαμπρό» Ηράκλειτο, από την
8
Ελεατική Φιλοσοφική σχολή της Μεγάλης Ελλάδος και άλλους Έλληνες προυπήρξαντας
φιλοσόφους.
Ο Ιπποκράτης απέδιδε ιδιαιτέρα σημασία στην έννοια της ψυχής, την οποία θεωρούσε
αναπόσπαστο μέρος του σώματος και πρωταρχική αιτία της υγειούς υπάρξεως όλων των
ζώντων οργανισμών επί της γης.
Σε όλα, τα συγγράμματα - βιβλία του αναφέρεται με σεβασμό και σε βάθος, περί της
Ψυχής, που προξενεί θαυμασμό και δέος σε κάθε σοβαρό ερευνητή, για τις τεράστιες
γνώσεις του, την ορθή του σκέψι, για την σύνδεση της και την αλληλοεπίδραση της με το
σώμα για την υγεία του ανθρώπου.
Από τα έργα του που αναφέρονται περισσότερο στο Μέγα θέμα της Ψυχής :
Περί Διαίτης
Περί Σαρκών
Περί Επιδημιών
Περί Ιερής Νούσου
Περί των εντός Παθών
Θα προσπαθήσω να σας το αναπτύξω με σεβασμό, και καθ’ ένας ελεύθερος ας εξάγει τα
χρήσιμα συμπεράσματα του.
Για το πώς εισέρχεται η ψυχή στο σώμα, δίχως αμφιβολίες και πλεονασμούς γράφει:
«Εσέρπει δέ ές άνθρωπον ψυχή, πυρός και ύδατος ξύγκρησιν έχουσα…». «Περί Διαίτης
Α.7». Η ψυχή εισέρχεται - περνάει - διεισδύει από έξω και διαχέει όλο το σώμα, άρα είναι
ανεξάρτητη από αυτό. Χαρακτηρίζει δηλαδή την ψυχή σαν μία αυτοτελή οντότητα που
ενοικεί στο σώμα που έχει επιλέξει να εγκατασταθεί.
Κατά τον Ιπποκράτη, η αληθής έννοια του Πυρός και του Ύδατος, δεν είναι τα ομώνυμα
υλικά στοιχεία, αλλά ανάγονται στην καθολική θεία ουσία που πληρεί όλο το σύμπαν και
είναι τα αείζωα Πύρ και Ύδωρ.
« Τό θερμότατον και ισχυρότατον πύρ, όπερ πάντων επικρατέεται, διέπον άπαντα κατά
φύσιν, άϊωτον και όψει και ψαύσει, έν τούτω ψυχή, νόος, φρόνησις, αύξησις, κίνησις,
μείωσις, διάλλαξις ύπνος, εγρήγορσις, τούτο διά παντός κυβερνά, και τάδε καί εκείνα,
ουδέποτε ατρεμίζον…» «Περί Διαίτης Α. 10». (Το θερμότατο και ισχυρότατο πύρ, το οποίο
κυριαρχεί σε όλα και τα διέπει σύμφωνα με την φύση του το καθ’ ένα, είναι ασύλληπτο και
9
από την όραση και από την αφή. Μέσα σ’ αυτό υπάρχει η ψυχή, ο νούς, η φρόνηση, η
ανάπτυξη, η κίνηση, η μείωση, η εναλλαγή, ο ύπνος, η εγρήγορση. Αυτό κυβερνά τα
πάντα, διέρχεται μέσα από όλα και αυτά και εκείνα (γήινα και ουράνια), δίχως να πέφτει
ποτέ σε αδράνεια).
Στο κεφάλαιο «Περί Σαρκών 2» συμπληρώνει: «Δοκέοι δέ μοι ό καλέομεν θερμόν,
αθάνατον τε είναι καί νοεείν πάντα ορήν καί ακούειν καί ειδέναι πάντα εόντα τε καί εσόμενα
…». (Κατά την γνώμη μου αυτό που ονομάζουμε θερμό, είναι αθάνατο και νοεί τα πάντα,
και βλέπει και ακούει και γνωρίζει τα πάντα, όσα υπάρχουν και όσα θα υπάρξουν…).
Σ’ αυτό το κεφάλαιο εκφράζει την βεβαία γνώμη του ότι, από αυτό το θερμόν προέρχεται
και η ψυχή του ανθρώπου, που όπως και αυτό, κατέχει όλα τα χαρακτηριστικά και τις
νοητικές ιδιότητες του, είναι δηλαδή αναπόσπαστο μέρος της θείας ψυχής, που ενοικεί
μέσα στο σώμα ανεξάρτητη μεν αλλά σε επικοινωνία με το συμπαντικό θερμόν διά της
αναπνοής. Και τονίζει με έμφαση, ότι κατέχει όχι μόνον τα παρόντα αλλά και τα μέλλοντα.
Αυτή είναι ακόμη μία επιβεβαίωση της θεϊκής προελεύσεως της, διότι τα μέλλοντα μπορούν
να τα γνωρίζουν μόνον οι Θεοί.
Επίσης το δεύτερο ψυχικό στοιχείο το υγρόν, εκπροσωπεί την αντίθετη υλική δύναμη της
θερμής, που επιδρούν και οι δύο στο σώμα κάθε οντότητος. Η ψυχή έχει την ικανότητα –
ενέργεια να τηρεί το μέτρο και να εξισορροπεί αρμονικά αυτές τις αντιθετικές δυνάμεις,
ώστε να λειτουργούν ομαλά οι νοητικές και αισθητικές διεργασίες σε κάθε ανεξάρτητη
οντότητα.
«Εσέρπει είς άπαν ζώον, ό τι περ αναπνέει… «Π. Διαίτης Α.25». Όλα τα έμβια όντα κατά
τον Ιπποκράτη, που αναπνέουν έχουν ψυχή. Η βεβαιώτης της υπάρξεως της ψυχής και η
σχέσις της με την αναπνοή δεν είναι τυχαία, με την αναπνοή ο οργανισμός δεν
τροφοδοτείται μόνο με το απαραίτητο οξυγόνο, αλλά και με το πέμπτο στοιχείο των
προγόνων μας τον «Αιθέρα», που τα τελευταία χρόνια αναγνώρισαν την ύπαρξιν του οι
σύγχρονοι αστροφυσικοί και τον ταυτίζουν με τα Νετρίνα, της πρωταρχικής σχάσεως του
κοσμογονικού Ορφικού Ωού !
Οι ακολουθούντες τις ανατολικές δοξασίες τον αποκαλούν ¨ Πράνα¨. Αυτό τροφοδοτεί,
αναζωογονεί και ενισχύει την ψυχή, με τρόπο, που οι σύγχρονοι επιστήμονες, όλων των
κλάδων, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν με κάποια βεβαιότητα.
Ο Ιπποκράτης διαχωρίζει με απόλυτη βεβαιότητα, όπως και η πλειονότης των
Μετασωκρατικών Φιλοσόφων, την ψυχή από το σώμα γράφοντας « Η μέν ψυχή τώ
αυτό πάσι τοίς εμψύχοισι, τό δέ σώμα διαφέρει εκάστου… «Π. Διαίτης Α, 28». Εδώ
δηλώνει κατηγορηματικά και με σαφήνεια ότι, σε όλα τα σώματα ενοικεί η ψυχή που έχει
10
την ίδια φύσι, διότι έχει θεϊκή προέλευση και έχει εντελώς διαφορετική αποστολή και
ιδιότητες από εκείνες του σώματος. Και συνεχίζει, «Ψυχή μέν ούν αιεί ομοίη καί έν μείζονι
καί έν ελάσσονι, ού γάρ αλλοιούται ούτε διά φύειν ούτε διά ανάγκην…».
(Λοιπόν η ψυχή είναι πάντοτε όμοια και στο μεγαλύτερο και στο μικρότερο όν, γιατί δεν
αλλοιώνεται από καμιά φυσική επίδραση ούτε από καμιά ανάγκη…).
Επειδή η ψυχή είναι μέρος της θείας συμπαντικής ψυχής είναι αναλλοίωτη και κατά
συνέπειαν δεν μπορεί να πάσχει και να ασθενεί, άρα ο σύγχρονος όρος της
ψυχοπαθολογίας και των ψυχικών ασθενειών δεν υφίστανται για τον Πατέρα της Ιατρικής.
Ο Ιπποκράτης δηλώνει κατηγορηματικά, ότι η ψυχή δεν πάσχει και δεν υφίσταται καμία
αλλοίωση από καμία αιτία και από κανέναν. Άρα δεν ασθενεί και ούτε νοσεί, διότι είναι
αναλλοίωτο στοιχείο προερχόμενο από την μία και μοναδική αρχική θεία αιτία.
Στο έργο του «Περί Ιερής νούσου», ο Ιπποκράτης δεν δέχεται και ανατρέπει τις
αποκαλούμενες σήμερα ψυχικές ασθένειες, που οφείλονται πάντα κατά τον Ιπποκράτη,
στην μη ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου, όταν αυτός ασθενεί ή έχει υποστεί κάποιο
ατύχημα, τότε ο άνθρωπος κατέχεται από φοβίες, μανίες, παραλογισμούς, ακραίες σκέψεις,
ψευδείς εικόνες κ.λ.π. Ενώ αντίθετα όταν ο εγκέφαλος είναι υγιείς, τα άτομα είναι λογικά,
ήρεμα και λειτουργούν αρμονικά και φυσιολογικά. Μήπως θα έπρεπε η σύγχρονη
ψυχολογία και η ψυχοπαθολογία να ανατρέξουν στα έργα του και στις Ιπποκρατικές
υποθήκες, να τις προσεγγίσουν ορθά και να αναθεωρήσουν πολλά από αυτά που
διδάσκουν και εφαρμόζουν, για να επανέλθει η ψυχική υγεία στον ταλαίπωρο κόσμο μας,
εγκαταλείποντας τις μοντέρνες και αυθαίρετες υπερβάσεις τους;
Στο έργο του (Περί Διαίτης Δ΄86), σχετικά με την αυτοτέλεια και την ανεξαρτησία της
ψυχής από το σώμα γράφει: «Περί δέ των τεκμηρίων των έν τοίσιν ύπνοισιν όστις ορθώς
έγνωκεν, μεγάλην έχοντα δύναμιν ευρήσει προς άπαντα. Η γάρ ψυχή εγρηγορότι μέν τώ
σώματι υπηρετούσα, επί πολλά μεριζομένη, ού γίγνεται αυτής εωυτής, άλλ’ αποδιδώσί τι
μέρος εκάστω τού σώματος, ακοή όψει, όψει, ψαύσει, οδοιπορίη, πρήξεσι παντός τού
σώματος, αυτή δ΄εωυτής ή διάνοια ού γίνεται…». (Σχετικά με τα τεκμήρια κατά την διάρκεια
του ύπνου, όποιος τα έχει γνωρίσει ορθώς, θα διαπιστώσει ότι έχουν μεγάλη δύναμη για
όλα τα πράγματα. Γιατί όταν το σώμα βρίσκεται σε εγρήγορση, η ψυχή δεν ανήκει στον
εαυτόν της, αλλά είναι κατανεμημένη σε όλα τα μέρη του σώματος που τα υπηρετεί για να
λειτουργούν, την ακοή, την όραση, την αφή, στην οδοιπορία, σε όλες τις ενέργειες του
σώματος, αυτή δεν ασχολείται με τον εαυτόν της. Όταν όμως το σώμα ηρεμίσει (βρίσκεται
σε ύπνο) η ψυχή κινείται και συρομένη εξέρχεται από τα μέρη του σώματος διοικεί τον δικό
της οίκο και επιτελεί μόνη της όλες τις πράξεις του σώματος.
11
Όταν το σώμα ησυχάσει – κοιμάται και δεν αισθάνεται, η ψυχή βρίσκεται σε εγρήγορση
μαθαίνει, βλέπει τα ορατά, ακούει τα ακουόμενα, βαδίζει, αγγίζει, λυπάται, θυμάται, γιατί
βρίσκεται σε μικρό χώρο, όσες είναι οι λειτουργίες του σώματος και της ψυχής, όλα αυτά τα
πράττει η ψυχή κατά την διάρκεια του ύπνου. Όποιος λοιπόν γνωρίζει να τα κρίνει αυτά
σωστά, κατέχει μεγάλο μέρος της σοφίας).
Εδώ δηλώνει ότι όλες οι λειτουργίες του σώματος επιτυγχάνονται με την ψυχική ενέργεια.
Δηλαδή όπως κάθε κινητήρας και τα εξαρτήματα του χρειάζονται ενέργεια για να
λειτουργήσουν, έτσι και τα έμβια όντα, για να λειτουργήσουν απαιτείται ψυχική ενέργεια.
Κατά την διάρκεια όμως του ύπνου, η ψυχή αποδεσμεύεται σε μεγάλο μέρος της από το
σώμα και εξέρχεται από αυτό, κινείται στο κοσμικό σύμπαν, όπου βλέπει και ακούει και
μαθαίνει πράγματα, που είναι αδύνατο να τα προσεγγίσει μέσα στο σώμα. Και τονίζει με
έμφαση ότι, όποιος γνωρίζει να κρίνει σωστά αυτά (τα αναφερόμενα) κατέχει μεγάλο μέρος
της αληθούς σοφίας.
Το πόσο επηρεασμένος είναι από τον Μεγάλο Ίωνα Φιλόσοφο Ηράκλειτο το ανιχνεύουμε
στο έργο του «Περί επιδημιών κεφ. ΣΤ». «Ανθρώπου ψυχή αιεί φύεται μέχρι θανάτου».
( Η ψυχή πάντοτε φυτρώνει – έχει τις ρίζες της μέσα στο σώμα, άρα εξελισσομένης της
ψυχής αναπτύσσεται και το σώμα, προσδίδοντας σ’ αυτό τα δικά της χαρακτηριστικά, διότι
ενοικεί σ’ αυτό και το καθοδηγεί). Στην συνέχεια αναφέρει την εκπύρωσι της ψυχής, ήτοι
την αποκόλληση της από το σώμα και την επιστροφή της στο ομογενές ουράνιον πύρ, τότε
το σώμα χάνει τελείως τι ιδικόν του θερμόν και επέρχεται ο θάνατος του. Άρα θάνατος κατά
τον Ιπποκράτη είναι ο αποχωρισμός της ψυχής από τα σώμα.
Στο έργο του «Περί τών Εντός Παθών», προεκτείνει τις σκέψεις του σ’ ένα άλλο σπουδαίο
κεφάλαιο, στον αιφνίδιο θάνατο «…εξαπίνης αφήκεν την ψυχήν». Εδώ εξετάζει τις
περιπτώσεις των βιαίων θανάτων, δηλαδή της αποτόμου διακοπής της συνδέσεως της
ψυχής από το σώμα. Και σε αυτό το απόσπασμα δηλώνει ότι, όταν η ψυχή εγκαταλείψει το
σώμα και με βίαιο τρόπο, τότε πάλι επέρχεται ο θάνατος.
Για το μέλλον της ψυχής, μετά την αποχώρηση της από το σώμα γράφει στο «Περί Διαίτης
Α.6», «Προσίζει γάρ σύμφορον τώ ασυμφόρω, τό δέ ασύμφορον πολεμεί
καί μάχεται καί διαλλάσσει άπ’ αλλήλων. Διά τούτο ανθρώπου ψυχή εν ανθρώπω
αυξάνεται, εν άλλω δέ ουδένι, καί τών άλλων ζώων τών μεγάλων ωσαύτως».
(Διότι το όμοιο στην μορφή ταιριάζει με το όμοιο του, ενώ το ανόμοιο πολεμεί και
αντιμάχεται και διαχωρίζει τα μεταξύ τους στοιχεία. Για αυτό η ψυχή του ανθρώπου
αυξάνεται μόνον μέσα σε άνθρωπο και σε κανένα άλλο ζώον. Το ίδιο συμβαίνει και στα
άλλα μεγάλα ζώα). Εδώ υπονοεί τον διαχωρισμό και την εξελικτική πορεία των ειδών, με
12
κορωνίδα τον άνθρωπο και ότι τα όμοια στοιχεία του σώματος και της ψυχής αποτελούν
μία ενιαία οντότητα. Και το μεν σώμα επειδή είναι φθαρτό, διαλύεται εις τα εξ ων συνετέθει,
η δε ψυχή επειδή είναι αθάνατος και εξελισσομένη, θα επιλέξει και θα ενοικήσει σε κάποιο
άλλο ομοιόμορφο, δηλαδή ανθρώπινο σώμα. Εδώ δέχεται καθαρά, την μετενσάρκωση της
ανθρωπίνης ψυχής, απορρίπτοντας την δυνατότητα της μεταβάσεως της ψυχής του
ανθρώπου σε άλλο ζώο ή σε φυτό. Ενώ πολλοί άλλοι μετασωκρατικοί κυρίως φιλόσοφοι,
δέχονται την μετεμψύχωση, που δίδει την δυνατότητα στην ψυχή να ενοικήσει σε
οποιοδήποτε σώμα ανθρώπου, ζώου ή και φυτού.
Μετά τα αναπτυχθέντα με απόλυτο σεβασμό στα κείμενα του Μεγάλου Πατέρα της Ιατρικής
Ιπποκράτη, γίνεται κατανοητό σε όλους μας, η μεγάλη προσφορά του ανά τους αιώνας
στην ανθρωπότητα. Ας ενσκήψουν λοιπόν οι Έλληνες Θεράποντες του Ασκληπιού με ζήλο
και ας μελετήσουν το τεράστιο έργο του, γιατί αυτοί έχουν το μοναδικό προνόμιο να
κατανοούν την θεία γλώσσα του Ιπποκράτους, έτσι πολλά έχουν να ωφεληθούν οι ίδιοι,
αλλά και θα προσφέρουν στην παγκόσμιο κοινότητα τεράστιες υπηρεσίες.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΑΡΑΣ
ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ Ο ΣΟΒΑΡΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΤΗΣ
ΨΥΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΕΩΣ
(ΚΩΣ 460 – 377 ΛΑΡΙΣΑ)
Ο διαπρεπέστερος και σπουδαιότερος Ιατρός όλων των αιώνων και θεμελιωτής της
επιστημονικής ιατρικής, που αναγνωρίζεται από όλες τις ιατρικές κοινότητες του κόσμου,
είναι δίχως καμία αμφισβήτηση ο Ιπποκράτης, δικαίως λοιπόν αποκαλείται και «Πατήρ της
Ιατρικής».
Πριν ξεκινήσω την ανάπτυξη του θέματος μου, κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ολίγα τινά για
την ζωή και μοναδικό έργο του, που καταυγάζει, λαμπρύνει και καθοδηγεί την Ιατρική
επιστήμη και όλους τους θεράποντας του Ασκληπιού μέχρι των ημερών μας.
Αν και είναι ένας από τους εξοχότερους άνδρας της ιστορίας, οι εξακριβωμένες
πληροφορίες για την ζωήν του είναι λίγες. Από την μητέρα του είχε καταγωγή από τον
Ηρακλή και από τον πατέρα του από τον Ασκληπιό. Μυήθηκε στην ιατρική
επιστήμη από τον ίδιο τον πατέρα του και συνέχισε τις σπουδές του στο Ασκληπιείο της
ιδιαιτέρας του πατρίδας, που ήταν από τα πλέον φημισμένα του αρχαίου κόσμου.
Είχε επισκεφθεί την Ηπειρωτική Ελλάδα, τα Άβδηρα, την Κύζικο και πολλές άλλες πόλεις,
όπου είχε την ευκαιρία να γνωρισθεί με επιφανείς άνδρες της εποχής του, όπως τον
Φιλόσοφο Δημόκριτο, τον Σοφιστή Γοργία και άλλους.
Υπήρξε συγχρόνως και ένας φλογερός πατριώτης Έλληνας, αφού απέρριψε την πρόταση
του βασιλέως της Περσίας Αρταξέρξη, που του προσέφερε μυθώδη αμοιβή, για να μεταβεί
στην Περσία και να θεραπεύσει το στράτευμα του που αποδεκατιζόταν από μία σοβαρή
επιδημία.
Σε αυτόν ανήκει η τιμή, ότι πρώτος απέρριψε και ανέτρεψε την άγνοια, την αμάθεια, τις
προκαταλήψεις και τις δεισιδαιμονίες της εποχής του, που αφορούσαν τις αιτίες των
ασθενειών και βάσισε την άσκηση της ιατρικής του στην λογική παρατήρηση και την
έρευνα. Έτσι κατέστησε την ιατρική από αμφίβολη εμπειρική τέχνη σε αληθή ανθρωπιστική
επιστήμη.
7
Μελετούσε επισταμένα την εμφάνιση των ασθενών και των ασθενειών τους και τηρούσε με
ευλάβεια και σχολαστικότητα τα ατομικά τους μητρώα από την εκδήλωση της κάθε
ασθένειας μέχρι της πλήρους θεραπείας των.
Πρώτος αυτός τόνισε την μεγάλη σημασία της Δίαιτας, του καθαρού αέρα, της γυμναστικής,
των ιαματικών λουτρών και την καταλυτική επίδραση του κλίματος και του περιβάλλοντος
για την υγεία του σώματος και της ψυχής, που αποτελούν πρόδρομο ακόμη και σήμερα για
τις ιατρικές αντιλήψεις.
Συνοπτικά, η ιατρική θεωρία του Ιπποκράτους στηρίζεται στην μεταβολή των χυμών του
σώματος, τους οποίους όρισε σε τέσσερις : Αίμα, Βλέννα, κίτρινη και μέλανα Χολή. Η
κανονική μίξη αυτών των χυμών (ευκρασία) προκαλεί την υγεία, ενώ η ελαττωματική μίξη
τους (δυσκρασία) τις διάφορες ασθένειες, που ο Ιπποκράτης τις απέδιδε στην κακή σίτιση,
στις επαγγελματικές αλλοιώσεις, τον τρόπο ζωής, το κλίμα,
την κληρονομική διάθεση κ.τ.λ. Τόνιζε ότι στον οργανισμό του ανθρώπου υπάρχει έμφυτος
δύναμις η Φύσις, η οποία ρυθμίζει την κανονική λειτουργία των οργάνων του σώματος, η
οποία αντιδρά σε περιπτώσεις διαταραχών για την επαναφορά της αρχικής τάξεως
(νούσων φύσιες ιατροί) και έργο του ιατρού είναι να βοηθήσει την φύση για την θεραπεία
του ασθενούς, φροντίζοντας η θεραπεία να μην προκαλέσει, σε καμιά περίπτωση, βλάβη
στον ασθενή (ωφελέειν εί μή βλάπτειν), συνιστούσε δε πάντοτε την απλή
ολιγοφαρμακεία.
Η σχολή του Ιπποκράτους απέρριπτε τις θρησκευτικές αιτίες των ασθενειών
εγκαινιάζοντας την ορθολογιστική μελέτη του σώματος και της ψυχής.
Τα έργα υπολογίζονται από 60 έως 100 και αποτελούν την καλουμένη Ιπποκράτειο
Συλλογή ( Corpus Hippοcraticus), είναι μία σειρά από Ελληνικά Ιατρικά κείμενα, που τα
συγκέντρωσε τον 3ον π.χ. αιώνα ο Μνήμων ο Αλεξανδρεύς. Σε αυτήν έχουν προστεθεί και
άλλα κείμενα που χρονολογούνται από το 500 π.χ. μέχρι περίπου το 250 μ.Χ. Η αξία τους
φυσικά είναι διάφορος, αλλά όλα διαπνέονται από σύγχρονο ορθολογιστικό πνεύμα και
εκφράζουν την πεποίθηση του συγγραφέα ο,τι στην φύση επικρατεί τάξις, την οποία μπορεί
να ανακαλύψει ο σοβαρός μελετητής ιατρός με υπομονετική έρευνα και παρατήρηση.
Ο περίφημος όρκος του Ιπποκράτους, ο οποίος χρησιμοποιείται από όλες περίπου τις
ιατρικές σχολές του κόσμου, κατά την ορκωμοσία των πτυχιούχων της ιατρικής, είναι
βέβαιο ότι δεν είναι έργο του Ιπποκράτη, αλλά εκφράζει το όλο του πνεύμα και την ηθική
του, γράφτηκε από τους άξιους διαδόχους του περί το 200 μ.Χ.
Το τεραστίας αξίας και μεγέθους έργο του είχε επηρεασθεί από τους Ίωνας
προσωκρατικούς φιλοσόφους, κυρίως από τον «σκοτεινό-λαμπρό» Ηράκλειτο, από την
8
Ελεατική Φιλοσοφική σχολή της Μεγάλης Ελλάδος και άλλους Έλληνες προυπήρξαντας
φιλοσόφους.
Ο Ιπποκράτης απέδιδε ιδιαιτέρα σημασία στην έννοια της ψυχής, την οποία θεωρούσε
αναπόσπαστο μέρος του σώματος και πρωταρχική αιτία της υγειούς υπάρξεως όλων των
ζώντων οργανισμών επί της γης.
Σε όλα, τα συγγράμματα - βιβλία του αναφέρεται με σεβασμό και σε βάθος, περί της
Ψυχής, που προξενεί θαυμασμό και δέος σε κάθε σοβαρό ερευνητή, για τις τεράστιες
γνώσεις του, την ορθή του σκέψι, για την σύνδεση της και την αλληλοεπίδραση της με το
σώμα για την υγεία του ανθρώπου.
Από τα έργα του που αναφέρονται περισσότερο στο Μέγα θέμα της Ψυχής :
Περί Διαίτης
Περί Σαρκών
Περί Επιδημιών
Περί Ιερής Νούσου
Περί των εντός Παθών
Θα προσπαθήσω να σας το αναπτύξω με σεβασμό, και καθ’ ένας ελεύθερος ας εξάγει τα
χρήσιμα συμπεράσματα του.
Για το πώς εισέρχεται η ψυχή στο σώμα, δίχως αμφιβολίες και πλεονασμούς γράφει:
«Εσέρπει δέ ές άνθρωπον ψυχή, πυρός και ύδατος ξύγκρησιν έχουσα…». «Περί Διαίτης
Α.7». Η ψυχή εισέρχεται - περνάει - διεισδύει από έξω και διαχέει όλο το σώμα, άρα είναι
ανεξάρτητη από αυτό. Χαρακτηρίζει δηλαδή την ψυχή σαν μία αυτοτελή οντότητα που
ενοικεί στο σώμα που έχει επιλέξει να εγκατασταθεί.
Κατά τον Ιπποκράτη, η αληθής έννοια του Πυρός και του Ύδατος, δεν είναι τα ομώνυμα
υλικά στοιχεία, αλλά ανάγονται στην καθολική θεία ουσία που πληρεί όλο το σύμπαν και
είναι τα αείζωα Πύρ και Ύδωρ.
« Τό θερμότατον και ισχυρότατον πύρ, όπερ πάντων επικρατέεται, διέπον άπαντα κατά
φύσιν, άϊωτον και όψει και ψαύσει, έν τούτω ψυχή, νόος, φρόνησις, αύξησις, κίνησις,
μείωσις, διάλλαξις ύπνος, εγρήγορσις, τούτο διά παντός κυβερνά, και τάδε καί εκείνα,
ουδέποτε ατρεμίζον…» «Περί Διαίτης Α. 10». (Το θερμότατο και ισχυρότατο πύρ, το οποίο
κυριαρχεί σε όλα και τα διέπει σύμφωνα με την φύση του το καθ’ ένα, είναι ασύλληπτο και
9
από την όραση και από την αφή. Μέσα σ’ αυτό υπάρχει η ψυχή, ο νούς, η φρόνηση, η
ανάπτυξη, η κίνηση, η μείωση, η εναλλαγή, ο ύπνος, η εγρήγορση. Αυτό κυβερνά τα
πάντα, διέρχεται μέσα από όλα και αυτά και εκείνα (γήινα και ουράνια), δίχως να πέφτει
ποτέ σε αδράνεια).
Στο κεφάλαιο «Περί Σαρκών 2» συμπληρώνει: «Δοκέοι δέ μοι ό καλέομεν θερμόν,
αθάνατον τε είναι καί νοεείν πάντα ορήν καί ακούειν καί ειδέναι πάντα εόντα τε καί εσόμενα
…». (Κατά την γνώμη μου αυτό που ονομάζουμε θερμό, είναι αθάνατο και νοεί τα πάντα,
και βλέπει και ακούει και γνωρίζει τα πάντα, όσα υπάρχουν και όσα θα υπάρξουν…).
Σ’ αυτό το κεφάλαιο εκφράζει την βεβαία γνώμη του ότι, από αυτό το θερμόν προέρχεται
και η ψυχή του ανθρώπου, που όπως και αυτό, κατέχει όλα τα χαρακτηριστικά και τις
νοητικές ιδιότητες του, είναι δηλαδή αναπόσπαστο μέρος της θείας ψυχής, που ενοικεί
μέσα στο σώμα ανεξάρτητη μεν αλλά σε επικοινωνία με το συμπαντικό θερμόν διά της
αναπνοής. Και τονίζει με έμφαση, ότι κατέχει όχι μόνον τα παρόντα αλλά και τα μέλλοντα.
Αυτή είναι ακόμη μία επιβεβαίωση της θεϊκής προελεύσεως της, διότι τα μέλλοντα μπορούν
να τα γνωρίζουν μόνον οι Θεοί.
Επίσης το δεύτερο ψυχικό στοιχείο το υγρόν, εκπροσωπεί την αντίθετη υλική δύναμη της
θερμής, που επιδρούν και οι δύο στο σώμα κάθε οντότητος. Η ψυχή έχει την ικανότητα –
ενέργεια να τηρεί το μέτρο και να εξισορροπεί αρμονικά αυτές τις αντιθετικές δυνάμεις,
ώστε να λειτουργούν ομαλά οι νοητικές και αισθητικές διεργασίες σε κάθε ανεξάρτητη
οντότητα.
«Εσέρπει είς άπαν ζώον, ό τι περ αναπνέει… «Π. Διαίτης Α.25». Όλα τα έμβια όντα κατά
τον Ιπποκράτη, που αναπνέουν έχουν ψυχή. Η βεβαιώτης της υπάρξεως της ψυχής και η
σχέσις της με την αναπνοή δεν είναι τυχαία, με την αναπνοή ο οργανισμός δεν
τροφοδοτείται μόνο με το απαραίτητο οξυγόνο, αλλά και με το πέμπτο στοιχείο των
προγόνων μας τον «Αιθέρα», που τα τελευταία χρόνια αναγνώρισαν την ύπαρξιν του οι
σύγχρονοι αστροφυσικοί και τον ταυτίζουν με τα Νετρίνα, της πρωταρχικής σχάσεως του
κοσμογονικού Ορφικού Ωού !
Οι ακολουθούντες τις ανατολικές δοξασίες τον αποκαλούν ¨ Πράνα¨. Αυτό τροφοδοτεί,
αναζωογονεί και ενισχύει την ψυχή, με τρόπο, που οι σύγχρονοι επιστήμονες, όλων των
κλάδων, δεν μπορούν να ερμηνεύσουν με κάποια βεβαιότητα.
Ο Ιπποκράτης διαχωρίζει με απόλυτη βεβαιότητα, όπως και η πλειονότης των
Μετασωκρατικών Φιλοσόφων, την ψυχή από το σώμα γράφοντας « Η μέν ψυχή τώ
αυτό πάσι τοίς εμψύχοισι, τό δέ σώμα διαφέρει εκάστου… «Π. Διαίτης Α, 28». Εδώ
δηλώνει κατηγορηματικά και με σαφήνεια ότι, σε όλα τα σώματα ενοικεί η ψυχή που έχει
10
την ίδια φύσι, διότι έχει θεϊκή προέλευση και έχει εντελώς διαφορετική αποστολή και
ιδιότητες από εκείνες του σώματος. Και συνεχίζει, «Ψυχή μέν ούν αιεί ομοίη καί έν μείζονι
καί έν ελάσσονι, ού γάρ αλλοιούται ούτε διά φύειν ούτε διά ανάγκην…».
(Λοιπόν η ψυχή είναι πάντοτε όμοια και στο μεγαλύτερο και στο μικρότερο όν, γιατί δεν
αλλοιώνεται από καμιά φυσική επίδραση ούτε από καμιά ανάγκη…).
Επειδή η ψυχή είναι μέρος της θείας συμπαντικής ψυχής είναι αναλλοίωτη και κατά
συνέπειαν δεν μπορεί να πάσχει και να ασθενεί, άρα ο σύγχρονος όρος της
ψυχοπαθολογίας και των ψυχικών ασθενειών δεν υφίστανται για τον Πατέρα της Ιατρικής.
Ο Ιπποκράτης δηλώνει κατηγορηματικά, ότι η ψυχή δεν πάσχει και δεν υφίσταται καμία
αλλοίωση από καμία αιτία και από κανέναν. Άρα δεν ασθενεί και ούτε νοσεί, διότι είναι
αναλλοίωτο στοιχείο προερχόμενο από την μία και μοναδική αρχική θεία αιτία.
Στο έργο του «Περί Ιερής νούσου», ο Ιπποκράτης δεν δέχεται και ανατρέπει τις
αποκαλούμενες σήμερα ψυχικές ασθένειες, που οφείλονται πάντα κατά τον Ιπποκράτη,
στην μη ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου, όταν αυτός ασθενεί ή έχει υποστεί κάποιο
ατύχημα, τότε ο άνθρωπος κατέχεται από φοβίες, μανίες, παραλογισμούς, ακραίες σκέψεις,
ψευδείς εικόνες κ.λ.π. Ενώ αντίθετα όταν ο εγκέφαλος είναι υγιείς, τα άτομα είναι λογικά,
ήρεμα και λειτουργούν αρμονικά και φυσιολογικά. Μήπως θα έπρεπε η σύγχρονη
ψυχολογία και η ψυχοπαθολογία να ανατρέξουν στα έργα του και στις Ιπποκρατικές
υποθήκες, να τις προσεγγίσουν ορθά και να αναθεωρήσουν πολλά από αυτά που
διδάσκουν και εφαρμόζουν, για να επανέλθει η ψυχική υγεία στον ταλαίπωρο κόσμο μας,
εγκαταλείποντας τις μοντέρνες και αυθαίρετες υπερβάσεις τους;
Στο έργο του (Περί Διαίτης Δ΄86), σχετικά με την αυτοτέλεια και την ανεξαρτησία της
ψυχής από το σώμα γράφει: «Περί δέ των τεκμηρίων των έν τοίσιν ύπνοισιν όστις ορθώς
έγνωκεν, μεγάλην έχοντα δύναμιν ευρήσει προς άπαντα. Η γάρ ψυχή εγρηγορότι μέν τώ
σώματι υπηρετούσα, επί πολλά μεριζομένη, ού γίγνεται αυτής εωυτής, άλλ’ αποδιδώσί τι
μέρος εκάστω τού σώματος, ακοή όψει, όψει, ψαύσει, οδοιπορίη, πρήξεσι παντός τού
σώματος, αυτή δ΄εωυτής ή διάνοια ού γίνεται…». (Σχετικά με τα τεκμήρια κατά την διάρκεια
του ύπνου, όποιος τα έχει γνωρίσει ορθώς, θα διαπιστώσει ότι έχουν μεγάλη δύναμη για
όλα τα πράγματα. Γιατί όταν το σώμα βρίσκεται σε εγρήγορση, η ψυχή δεν ανήκει στον
εαυτόν της, αλλά είναι κατανεμημένη σε όλα τα μέρη του σώματος που τα υπηρετεί για να
λειτουργούν, την ακοή, την όραση, την αφή, στην οδοιπορία, σε όλες τις ενέργειες του
σώματος, αυτή δεν ασχολείται με τον εαυτόν της. Όταν όμως το σώμα ηρεμίσει (βρίσκεται
σε ύπνο) η ψυχή κινείται και συρομένη εξέρχεται από τα μέρη του σώματος διοικεί τον δικό
της οίκο και επιτελεί μόνη της όλες τις πράξεις του σώματος.
11
Όταν το σώμα ησυχάσει – κοιμάται και δεν αισθάνεται, η ψυχή βρίσκεται σε εγρήγορση
μαθαίνει, βλέπει τα ορατά, ακούει τα ακουόμενα, βαδίζει, αγγίζει, λυπάται, θυμάται, γιατί
βρίσκεται σε μικρό χώρο, όσες είναι οι λειτουργίες του σώματος και της ψυχής, όλα αυτά τα
πράττει η ψυχή κατά την διάρκεια του ύπνου. Όποιος λοιπόν γνωρίζει να τα κρίνει αυτά
σωστά, κατέχει μεγάλο μέρος της σοφίας).
Εδώ δηλώνει ότι όλες οι λειτουργίες του σώματος επιτυγχάνονται με την ψυχική ενέργεια.
Δηλαδή όπως κάθε κινητήρας και τα εξαρτήματα του χρειάζονται ενέργεια για να
λειτουργήσουν, έτσι και τα έμβια όντα, για να λειτουργήσουν απαιτείται ψυχική ενέργεια.
Κατά την διάρκεια όμως του ύπνου, η ψυχή αποδεσμεύεται σε μεγάλο μέρος της από το
σώμα και εξέρχεται από αυτό, κινείται στο κοσμικό σύμπαν, όπου βλέπει και ακούει και
μαθαίνει πράγματα, που είναι αδύνατο να τα προσεγγίσει μέσα στο σώμα. Και τονίζει με
έμφαση ότι, όποιος γνωρίζει να κρίνει σωστά αυτά (τα αναφερόμενα) κατέχει μεγάλο μέρος
της αληθούς σοφίας.
Το πόσο επηρεασμένος είναι από τον Μεγάλο Ίωνα Φιλόσοφο Ηράκλειτο το ανιχνεύουμε
στο έργο του «Περί επιδημιών κεφ. ΣΤ». «Ανθρώπου ψυχή αιεί φύεται μέχρι θανάτου».
( Η ψυχή πάντοτε φυτρώνει – έχει τις ρίζες της μέσα στο σώμα, άρα εξελισσομένης της
ψυχής αναπτύσσεται και το σώμα, προσδίδοντας σ’ αυτό τα δικά της χαρακτηριστικά, διότι
ενοικεί σ’ αυτό και το καθοδηγεί). Στην συνέχεια αναφέρει την εκπύρωσι της ψυχής, ήτοι
την αποκόλληση της από το σώμα και την επιστροφή της στο ομογενές ουράνιον πύρ, τότε
το σώμα χάνει τελείως τι ιδικόν του θερμόν και επέρχεται ο θάνατος του. Άρα θάνατος κατά
τον Ιπποκράτη είναι ο αποχωρισμός της ψυχής από τα σώμα.
Στο έργο του «Περί τών Εντός Παθών», προεκτείνει τις σκέψεις του σ’ ένα άλλο σπουδαίο
κεφάλαιο, στον αιφνίδιο θάνατο «…εξαπίνης αφήκεν την ψυχήν». Εδώ εξετάζει τις
περιπτώσεις των βιαίων θανάτων, δηλαδή της αποτόμου διακοπής της συνδέσεως της
ψυχής από το σώμα. Και σε αυτό το απόσπασμα δηλώνει ότι, όταν η ψυχή εγκαταλείψει το
σώμα και με βίαιο τρόπο, τότε πάλι επέρχεται ο θάνατος.
Για το μέλλον της ψυχής, μετά την αποχώρηση της από το σώμα γράφει στο «Περί Διαίτης
Α.6», «Προσίζει γάρ σύμφορον τώ ασυμφόρω, τό δέ ασύμφορον πολεμεί
καί μάχεται καί διαλλάσσει άπ’ αλλήλων. Διά τούτο ανθρώπου ψυχή εν ανθρώπω
αυξάνεται, εν άλλω δέ ουδένι, καί τών άλλων ζώων τών μεγάλων ωσαύτως».
(Διότι το όμοιο στην μορφή ταιριάζει με το όμοιο του, ενώ το ανόμοιο πολεμεί και
αντιμάχεται και διαχωρίζει τα μεταξύ τους στοιχεία. Για αυτό η ψυχή του ανθρώπου
αυξάνεται μόνον μέσα σε άνθρωπο και σε κανένα άλλο ζώον. Το ίδιο συμβαίνει και στα
άλλα μεγάλα ζώα). Εδώ υπονοεί τον διαχωρισμό και την εξελικτική πορεία των ειδών, με
12
κορωνίδα τον άνθρωπο και ότι τα όμοια στοιχεία του σώματος και της ψυχής αποτελούν
μία ενιαία οντότητα. Και το μεν σώμα επειδή είναι φθαρτό, διαλύεται εις τα εξ ων συνετέθει,
η δε ψυχή επειδή είναι αθάνατος και εξελισσομένη, θα επιλέξει και θα ενοικήσει σε κάποιο
άλλο ομοιόμορφο, δηλαδή ανθρώπινο σώμα. Εδώ δέχεται καθαρά, την μετενσάρκωση της
ανθρωπίνης ψυχής, απορρίπτοντας την δυνατότητα της μεταβάσεως της ψυχής του
ανθρώπου σε άλλο ζώο ή σε φυτό. Ενώ πολλοί άλλοι μετασωκρατικοί κυρίως φιλόσοφοι,
δέχονται την μετεμψύχωση, που δίδει την δυνατότητα στην ψυχή να ενοικήσει σε
οποιοδήποτε σώμα ανθρώπου, ζώου ή και φυτού.
Μετά τα αναπτυχθέντα με απόλυτο σεβασμό στα κείμενα του Μεγάλου Πατέρα της Ιατρικής
Ιπποκράτη, γίνεται κατανοητό σε όλους μας, η μεγάλη προσφορά του ανά τους αιώνας
στην ανθρωπότητα. Ας ενσκήψουν λοιπόν οι Έλληνες Θεράποντες του Ασκληπιού με ζήλο
και ας μελετήσουν το τεράστιο έργο του, γιατί αυτοί έχουν το μοναδικό προνόμιο να
κατανοούν την θεία γλώσσα του Ιπποκράτους, έτσι πολλά έχουν να ωφεληθούν οι ίδιοι,
αλλά και θα προσφέρουν στην παγκόσμιο κοινότητα τεράστιες υπηρεσίες.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΔΙΑΜΑΝΤΑΡΑΣ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΘΡΗΣΚΕΙΑ - ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ
Υπό:
Ελευθερίου Διαμαντάρα
Συγγραφεα
Ερευνητού - Μελετητού
Ιστορίας - Φιλοσοφίας
(Για την Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
ΤΥΠΟΣ και το περιοδικό
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ: Λέξεις 3.923).
«΄Εχει δημοσιευθεί».
Ο παλαιός πρόγονος του ανθρώπου, ένιωθε την αναντίρρητο ανάγκη ωθούμενος από το
δέος, την άγνοια, τις προκαταλήψεις και τον φόβο του θανάτου και κατ’ ακολουθίαν του
επέκεινα, να σχηματίσει μία γενική ιδέα για τον κόσμο που τον περιέβαλε και μέσα στον
οποίο υπήρχε και ενεργούσε, ως εκ τούτου θέλησε να δώσει ερμηνείες σε αυτά που έβλεπε
και αισθανόταν γύρω του και αφορούσαν την ίδια του την ύπαρξη.
Οι διάφοροι ιστορικά βεβαιωμένοι λαοί, και όχι τα φαντάσματα των Ινδοευρωπαϊστών,
έδωσαν κατά καιρούς διάφορες πρωτόλειες και απλοϊκές ερμηνείες, που στηρίζονταν στο
συναίσθημα και στον φόβο, γιατί οι λαοί αυτοί δεν είχαν περισσότερες πνευματικές
δυνατότητες και ικανοποιούντο με τις απλοϊκές, σαμανιστικές και φανταστικές ερμηνείες,
που τις επέβαλαν διάφοροι διαχρονικοί αγύρτες, μάγοι, τύραννοι και εξουσιαστές.
Πίσω από τα φαινόμενα που δεν μπορούσαν να τα ερμηνεύσουν, φαντάζονταν κάποιες
υπάρξεις που αισθάνονταν, σκέφτονταν και λειτουργούσαν όπως αυτοί οι ίδιοι.
Αυτές ήταν οι παραμυθολογικές ή απλές θρησκευτικές ερμηνείες, που δυστυχώς
ταλαιπωρούν ακόμη και σήμερα, την εποχή του διαστήματος, σημαντικά μεγάλα πλήθη
συνανθρώπων μας.
Την μεγάλη εξαίρεση απετέλεσαν οι Πρόγονοι μας, που πραγματοποίησαν και επέτυχαν
την μέγιστη πνευματική τους υπέρβαση, εγκαταλείποντας τις ασυνάρτητες και άλογες
ερμηνείες και δοξασίες των άλλων.
2
Από τον ιστορικά τουλάχιστον βεβαιωμένο - 7ο αιώνα και πολύ ενωρίτερα, στον ευρύ
τριπολικό Ελληνικό χώρο, Ιωνία – Ελληνικός Κορμός – Μεγάλη Ελλάδα, οι πρόγονοι μας
για λόγους που θα αποτελέσουν μία ειδική διάλεξη, ζήτησαν και επέτυχαν να ερμηνεύσουν
τον κόσμο και τα φαινόμενα του με την Ορθή Παρατήρηση και την Λογική τους Σκέψη.
Το επίτευγμα αυτό και η εξέλιξη που ακολούθησε, ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα το
σημαντικότερο πνευματικό άλμα του ανθρώπου, γιατί απήλλαξαν την διανόηση και την
σκέψη τους από τα μυστικοπαθή, τα δήθεν υπερφυσικά και τα αναίτια.
Το πώς το κατόρθωσαν αυτό; Μελετώντας την φύση, παρατηρώντας τα φαινόμενα,
κατερχόμενοι στο βάθος της συνειδήσεως των και κυρίως εναρμονίζοντας τους εαυτούς
των με τον παγκόσμιο αρμονικό ρυθμό της δικαιοσύνης.
Έτσι γεννήθηκε η προστατευμένη από το σύνολο των Μουσών Ελληνική Φιλοσοφία, που
αρχικά συμπεριελάμβανε όλες τις Επιστήμες και τις Τέχνες, που με την πάροδο των
χιλιετιών μεταλαμπαδεύτικαν σε όλη την οικουμένη.
Το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα της φιλοσοφίας έγκειται στην εμπιστοσύνη του Λόγου,
της Λογικής και του λόγου της με την μοναδική νοηματική της γλώσσα, που μπόρεσε να
αποδώσει τις ύψιστες έννοιες.
Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη από τις υπηρεσίες που προσέφεραν οι πρόγονοι μας στην
ανθρωπότητα βγάζοντας την από τον ζωώδη κύκλο της, για αυτό δίκαια τους απεκάλεσαν
απάρχες, πατέρες, διδασκάλους και ιδρυτές της φιλοσοφίας και των επιστημών.
Θα σας αναπτύξω περιληπτικά την αρχή και την δομή του Κόσμου όπως την
αντελήφθησαν και την κατέγραψαν οι Μέγιστοι Απάρχες της Διανοήσεως.
ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ :
Η αρχή του Κόσμου δηλώνει:
α) Την πρώτη αρχή της δημιουργίας του κόσμου.
β) Τον φυσικό νόμο της ύπαρξης και της ουσίας του κόσμου, και
γ) Τον κανόνα (επιστημονική αρχή), με τον οποίον ερμηνεύεται ο κόσμος και τα όντα (π.χ.
η αρχή της εξάτμισης του νερού, που είναι ταυτόχρονα φυσικός νόμος και αιτία ενός
φαινομένου).
3
ΘΑΛΗΣ:
Πρώτη αιτία και δομικό υλικό του το ύδωρ. Πρόκειται για θεωρία η οποία στηρίζεται στην
παρατήρηση (το στοιχείο που πλεονάζει στη φύση είναι το ύδωρ) και διατυπώνεται
ορθολογικά (με συλλογιστική πορεία). Έτσι εισάγεται για πρώτη φορά στην επιστημονική
σκέψη και μεθοδολογία, η έννοια της Αρχής.
ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ :
Πρώτη αιτία το άπειρο, ένα ατελείωτο υλικό στοιχείο που βρίσκεται πάνω από τα τέσσερα
γνωστά δομικά στοιχεία του κόσμου, Γή, Πυρ, Αήρ, Ύδωρ, διότι μόνο έτσι διασφαλίζεται
η Δικαιοσύνη, δηλαδή η ισορροπία του κόσμου.
Γένεση του κόσμου: Η μεταφόρτωση του απείρου στα τέσσερα αυτά στοιχεία που με την
σειρά τους δημιουργούν τα όντα.
Φθορά του Κόσμου: Αλλοίωση των όντων και νομοτελειακή επιστροφή τους στην πρώτη
ύλη, ήτοι
Υπό:
Ελευθερίου Διαμαντάρα
Συγγραφεα
Ερευνητού - Μελετητού
Ιστορίας - Φιλοσοφίας
(Για την Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ
ΤΥΠΟΣ και το περιοδικό
ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ: Λέξεις 3.923).
«΄Εχει δημοσιευθεί».
Ο παλαιός πρόγονος του ανθρώπου, ένιωθε την αναντίρρητο ανάγκη ωθούμενος από το
δέος, την άγνοια, τις προκαταλήψεις και τον φόβο του θανάτου και κατ’ ακολουθίαν του
επέκεινα, να σχηματίσει μία γενική ιδέα για τον κόσμο που τον περιέβαλε και μέσα στον
οποίο υπήρχε και ενεργούσε, ως εκ τούτου θέλησε να δώσει ερμηνείες σε αυτά που έβλεπε
και αισθανόταν γύρω του και αφορούσαν την ίδια του την ύπαρξη.
Οι διάφοροι ιστορικά βεβαιωμένοι λαοί, και όχι τα φαντάσματα των Ινδοευρωπαϊστών,
έδωσαν κατά καιρούς διάφορες πρωτόλειες και απλοϊκές ερμηνείες, που στηρίζονταν στο
συναίσθημα και στον φόβο, γιατί οι λαοί αυτοί δεν είχαν περισσότερες πνευματικές
δυνατότητες και ικανοποιούντο με τις απλοϊκές, σαμανιστικές και φανταστικές ερμηνείες,
που τις επέβαλαν διάφοροι διαχρονικοί αγύρτες, μάγοι, τύραννοι και εξουσιαστές.
Πίσω από τα φαινόμενα που δεν μπορούσαν να τα ερμηνεύσουν, φαντάζονταν κάποιες
υπάρξεις που αισθάνονταν, σκέφτονταν και λειτουργούσαν όπως αυτοί οι ίδιοι.
Αυτές ήταν οι παραμυθολογικές ή απλές θρησκευτικές ερμηνείες, που δυστυχώς
ταλαιπωρούν ακόμη και σήμερα, την εποχή του διαστήματος, σημαντικά μεγάλα πλήθη
συνανθρώπων μας.
Την μεγάλη εξαίρεση απετέλεσαν οι Πρόγονοι μας, που πραγματοποίησαν και επέτυχαν
την μέγιστη πνευματική τους υπέρβαση, εγκαταλείποντας τις ασυνάρτητες και άλογες
ερμηνείες και δοξασίες των άλλων.
2
Από τον ιστορικά τουλάχιστον βεβαιωμένο - 7ο αιώνα και πολύ ενωρίτερα, στον ευρύ
τριπολικό Ελληνικό χώρο, Ιωνία – Ελληνικός Κορμός – Μεγάλη Ελλάδα, οι πρόγονοι μας
για λόγους που θα αποτελέσουν μία ειδική διάλεξη, ζήτησαν και επέτυχαν να ερμηνεύσουν
τον κόσμο και τα φαινόμενα του με την Ορθή Παρατήρηση και την Λογική τους Σκέψη.
Το επίτευγμα αυτό και η εξέλιξη που ακολούθησε, ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα το
σημαντικότερο πνευματικό άλμα του ανθρώπου, γιατί απήλλαξαν την διανόηση και την
σκέψη τους από τα μυστικοπαθή, τα δήθεν υπερφυσικά και τα αναίτια.
Το πώς το κατόρθωσαν αυτό; Μελετώντας την φύση, παρατηρώντας τα φαινόμενα,
κατερχόμενοι στο βάθος της συνειδήσεως των και κυρίως εναρμονίζοντας τους εαυτούς
των με τον παγκόσμιο αρμονικό ρυθμό της δικαιοσύνης.
Έτσι γεννήθηκε η προστατευμένη από το σύνολο των Μουσών Ελληνική Φιλοσοφία, που
αρχικά συμπεριελάμβανε όλες τις Επιστήμες και τις Τέχνες, που με την πάροδο των
χιλιετιών μεταλαμπαδεύτικαν σε όλη την οικουμένη.
Το πλέον χαρακτηριστικό γνώρισμα της φιλοσοφίας έγκειται στην εμπιστοσύνη του Λόγου,
της Λογικής και του λόγου της με την μοναδική νοηματική της γλώσσα, που μπόρεσε να
αποδώσει τις ύψιστες έννοιες.
Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη από τις υπηρεσίες που προσέφεραν οι πρόγονοι μας στην
ανθρωπότητα βγάζοντας την από τον ζωώδη κύκλο της, για αυτό δίκαια τους απεκάλεσαν
απάρχες, πατέρες, διδασκάλους και ιδρυτές της φιλοσοφίας και των επιστημών.
Θα σας αναπτύξω περιληπτικά την αρχή και την δομή του Κόσμου όπως την
αντελήφθησαν και την κατέγραψαν οι Μέγιστοι Απάρχες της Διανοήσεως.
ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ :
Η αρχή του Κόσμου δηλώνει:
α) Την πρώτη αρχή της δημιουργίας του κόσμου.
β) Τον φυσικό νόμο της ύπαρξης και της ουσίας του κόσμου, και
γ) Τον κανόνα (επιστημονική αρχή), με τον οποίον ερμηνεύεται ο κόσμος και τα όντα (π.χ.
η αρχή της εξάτμισης του νερού, που είναι ταυτόχρονα φυσικός νόμος και αιτία ενός
φαινομένου).
3
ΘΑΛΗΣ:
Πρώτη αιτία και δομικό υλικό του το ύδωρ. Πρόκειται για θεωρία η οποία στηρίζεται στην
παρατήρηση (το στοιχείο που πλεονάζει στη φύση είναι το ύδωρ) και διατυπώνεται
ορθολογικά (με συλλογιστική πορεία). Έτσι εισάγεται για πρώτη φορά στην επιστημονική
σκέψη και μεθοδολογία, η έννοια της Αρχής.
ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ :
Πρώτη αιτία το άπειρο, ένα ατελείωτο υλικό στοιχείο που βρίσκεται πάνω από τα τέσσερα
γνωστά δομικά στοιχεία του κόσμου, Γή, Πυρ, Αήρ, Ύδωρ, διότι μόνο έτσι διασφαλίζεται
η Δικαιοσύνη, δηλαδή η ισορροπία του κόσμου.
Γένεση του κόσμου: Η μεταφόρτωση του απείρου στα τέσσερα αυτά στοιχεία που με την
σειρά τους δημιουργούν τα όντα.
Φθορά του Κόσμου: Αλλοίωση των όντων και νομοτελειακή επιστροφή τους στην πρώτη
ύλη, ήτοι
Σάββατο 12 Φεβρουαρίου 2011
ΑΦΗΓΗΣΗ ΕΝΟΣ ΑΝΩΝΥΜΟΥ ΗΡΩΑ...
Καλημέρα αγαπητέ Ελευθέριε.
Το μήνυμα είναι πολύ ενημερωτικό.
Να δούμε μέχρι πότε.Λόγο της φύσεως της απασχόλησης μου δέν μπορώ να εκφράσω γνώμη, διότι στις μέρες μας δεν έχω εμπιστοσύνη ούτε στο διαδίκτυο, όμως σου στέλνω ένα βίντεο περίπου 3ων λεπτών και πιο κάτω σου γράφω ένα διάλογο μεταξύ ενός λοχία και ενός λοχαγού της ΕΛΔΥΚ κατά τη διάρκεια υπεράσπισης του στρατοπέδου τους:
«Δε μου λες, κύριε Λοχαγέ εμείς εδώ οι λίγοι, τι κάνουμε; Τι παριστάνουμε; Τους 300 του Λεωνίδα; Γιατί όσο και να αντέξουμε, όσο και να κρατήσουμε, σε κάποια στιγμή θα πέσουμε».
Και αυτός του απάντησε:
«Άκουσε να σου πω Λοχία. Είμαστε Έλληνες Στρατιώτες, εδώ είναι Ελλάδα και είμαστε υποχρεωμένοι να πέσουμε μέχρι ενός. Τα άρματα θα περάσουν από πάνω μας».Αυτός ήταν ο Λοχαγός Σταυριανάκος.
Λίγο αργότερα, σηκώθηκε από τη θέση μάχης που κατείχε για να εξουδετερώσει πολυβολητή επερχόμενου τουρκικού άρματος. Εκείνη τη στιγμή τον βρήκε το φονικό βλήμα.
Το μήνυμα είναι πολύ ενημερωτικό.
Να δούμε μέχρι πότε.Λόγο της φύσεως της απασχόλησης μου δέν μπορώ να εκφράσω γνώμη, διότι στις μέρες μας δεν έχω εμπιστοσύνη ούτε στο διαδίκτυο, όμως σου στέλνω ένα βίντεο περίπου 3ων λεπτών και πιο κάτω σου γράφω ένα διάλογο μεταξύ ενός λοχία και ενός λοχαγού της ΕΛΔΥΚ κατά τη διάρκεια υπεράσπισης του στρατοπέδου τους:
«Δε μου λες, κύριε Λοχαγέ εμείς εδώ οι λίγοι, τι κάνουμε; Τι παριστάνουμε; Τους 300 του Λεωνίδα; Γιατί όσο και να αντέξουμε, όσο και να κρατήσουμε, σε κάποια στιγμή θα πέσουμε».
Και αυτός του απάντησε:
«Άκουσε να σου πω Λοχία. Είμαστε Έλληνες Στρατιώτες, εδώ είναι Ελλάδα και είμαστε υποχρεωμένοι να πέσουμε μέχρι ενός. Τα άρματα θα περάσουν από πάνω μας».Αυτός ήταν ο Λοχαγός Σταυριανάκος.
Λίγο αργότερα, σηκώθηκε από τη θέση μάχης που κατείχε για να εξουδετερώσει πολυβολητή επερχόμενου τουρκικού άρματος. Εκείνη τη στιγμή τον βρήκε το φονικό βλήμα.
Σάββατο 8 Ιανουαρίου 2011
ΤΟ ΝΕΟ ΜΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΕ ΚΑΘΕ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΣΟΦΙΣΤΕΣ – ΣΩΚΡΑΤΗΣ – ΜΕΤΑΣΩΚΡΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ
ΣΟΦΙΣΤΕΣ – ΣΩΚΡΑΤΗΣ – ΜΕΤΑΣΩΚΡΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ
Φίλτατοι Συνέλληνες,Σας πληροφορώ ότι μετά από τρία χρόνια έντονης προσπάθειας, κυκλοφόρησε σήμερα το νέο βιβλίο μου, το οποίον είναι μία συνέχεια στον χρόνο και στον τέλειο κόσμο της εξέλιξης της Φιλοσοφίας και των άξιων εκπροσώπων της, πάντοτε βάσει στοιχείων από τις αρχαίες πηγές μας.
Παρουσιάζονται και αναλύονται οι βασικές αρχές της Φιλοσοφίας, οι παρεξηγημένοι Σοφιστές, ο Σωκράτης, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, με όλα τα έργα τους, καθώς επίσης και όλες οι μετασωκρατικές σχολές και οι άξιοι εκπρόσωποί τους.
Είναι ένα βιβλίο τριακοσίων πενήντα σελίδων σε πολυτελή έκδοση, το οποίον έλλειπε από τις Ελληνικές εκδόσεις. Από αυτό, μπορείτε να αντλήσετε ορθές και σαφείς φιλοσοφικές, ιστορικές, κοινωνικές γνώσεις και πληροφορίες, καθώς επίσης και μία ήρεμη μεθοδολογία για να αντιμετωπίζετε όλες τις αντιξοότητες και τις δυσκολίες της ζωής.
Τηλ. 211 221310 - 6972 416728
e-mail: eldiamantaras@netone.gr
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
